چکیده:
تسامح و تساهل مغولان پس از هجوم آنان به منطقه های گسترده ای از آسیا و استقرارشان در آن جا و پس از برپایی حکومت هایی که از تقسیم میراث چنگیزخان به وجود آمدند،باعث آشنایی بیش تر این قوم با ادیان و مذاهب گوناگون شد.از این رو،دین اسلام به طبقه های حاکم و ساکنان خان نشین الوس جوجی راه یافت و این روی داد به گسترش بیش تر این آیین در منطقه های فرمان پذیر الوس انجامید.
خلاصه ماشینی:
"این پژوهش علل و زمینههای این اوضاع و سیر گسترش اسلام را در میان حاکمانپس از جوجی برمیرسد و به پرسشهای زیر پاسخ میگوید: چگونه اسلام به طبقه حاکم راه یافت؟ خانهای دشت قبچاق،با گذر از چه مرحلههایی اسلام را دین رسمی سرزمینشانخواندند؟ آیا باورهای مذهبی و شخصی حاکمان اردوی زرین تنها عامل رسمی شدن این آیینبود یا هدفهای سیاسی نیز در این پدیده تأثیر گذارد؟ وضع اسلام در اردوی زرین در سنجش با ادیان مسیحی و شمنی چگونه بود و پس ازسقوط مغولان در این بخش از امپراطوریشان،چه فرجامی داشت؟ منابع فراوانی درباره مسائل و پژوهشهای مربوط به دوره مغول و الوسهای چهارگانهوجود دارد.
برکهبا استقرار هلاکو در ایران و پیدا شدن اختلافهایی میان خان اردوی زرین با ایلخان برسر مسائل و دعاوی ارضی،به حمایتهای مسلمانان حتی به شکل معنوی نیازمندتر شد؛یعنی او پیش از این در برابر خاندان نامسلمان چنگیزی مخالف او یا رعایای مسیحیاش،به پشتوانه همکیشان خود نیازمند بود،اما در آن هنگام با مخالفت دشمن مهمتری روبهروبود که بیشتر رعایای او،مسلمان شمرده میشدند و برکه در برابر آنان به حامیانمسلمان ایرانیاش دلگرم بود.
سلام در میان جانشینان برکه تا زمامداری اوزبک اگرچه پس از مرگ برکه،تخت اردوی زرین و زمامداری آنجا از آن خانی شمنپرستبه نام منگوتیمور(665-682 ه1266/-1283 م)شد و او امکانات و مزایایی برای تبلیغو اجرای کارهای مذهبی کلیسای ارتدوکس یونانی،در سراسر قلمرواش به کشیشان ومبلغان این مذهب داد،ساندرز معتقد است که موج نفوذ اسلام نیز در این هنگام ازماوراء النهر،قلمرو سلجوقی روم و سرزمین بلغارهای ولگای میانه به دشت قبچاق رسید5."