چکیده:
اخیرا چشم انداز جهانی آموزش عالی تغییرات بسیاری از جمله کاهش بودجه دولتی ، افزایش تقاضا برای تحصیلات تکمیلی، تغییرات جمعیتی، مدلهای جدید آموزش عالی ، رشد و توسعه اقتصادی ، توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT)، جهانی سازی آموزش عالی ، تغییر سیاست های دولتی و مقررات آموزش عالی داشته که این تغییرات موجب ایجاد فرصت های زیادی جهت جذب بخش خصوصی برای ورود به صنعت آموزش عالی شده است . واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی در ایران به منظور بهبود کیفیت ، کارایی و اثربخشی باید با مشاهده تغییرات محیطی و استراتژی های مقابله ای یک رویکرد شبه تجاری برای فعالیت های خود انتخاب نمایند. این پژوهش به شناسایی نیروهای رقابتی و سپس بررسی سطح رقابت جویی دانشگاه آزاد اسلامی پرداخته است . پژوهش حاضر با توجه به هدف از نوع پژوهش های کاربردی و از منظر شیوه اجرا توصیفی و از نظر روش جمع آوری داده ها از نوع پیمایشی است . داده ها به صورت پرسشنامه در دو مرحله جمع آوری گردید. جامعه آماری این پژوهش ١٣ نفر از معاونین ، مدیران و کارشناسان ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد می باشد. شناسایی نیروهای پنج گانه رقابتی از طریق تکنیک دلفی فازی انجام شده و در این پژوهش جهت آزمون فرضیات از آزمون های ویلکاکسون و علامت استفاده گردید ؛ نتایج این آزمونها بیانگر رد فرضیه تاثیر تهدید تازه واردها می باشد همچنین رتبه بندی با استفاده از تکنیک تاپسیس نشان داد که مولفه های چانه زنی رقبا و تهدید تازه واردها به ترتیب دارای بیشترین و کمترین تاثیر بر وضعیت رقابت پذیری دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد میباشند.
خلاصه ماشینی:
"مدل پورتر به دلیل تعریف پارامترهایی متناسب با قوانین جدید، شرکت کنندگان و بازارهای دائمی میتواند به بررسی رقابت جویی دانشگاه ها کمک کند و توانایی تحلیل تأثیر پنج نیروی اصلی در تدوین استراتژیهای مختلف برای موسسات آموزش عالی مـفید خواهد بود؛ تحقیق حاضر از این نظر که به یک سازمان آموزشی به مثابه واحدی تجاری در دنیای امروز نگریسته و نیز از این جنبه که به استفاده از مفاهیم دنیای تجارت و کاربرد آن در نظام آموزش عالی ایران می پردازد تحقیقی جدید محسوب میشود؛ بدیهی است در دنیایی که نسل جدید دانشگاههای درآمد زا و ثروت آفرین پا به عرصه ظهور نهاده اند و لزوم فراهم ساختن زمینه ارتقای سطح دانش و نه تنها سطح مدرک تحصیلی و نیز علاقه روز افزون قشر جوان و آینده ساز به ورود به تحصیلات تکمیلی در کنار افزایش رقابت بین موسسات آموزش عالی دولتی و غیر دولتی سندی است بر ضرورت پرداختن به چنین موضوعات تحقیقاتی؛ لذا هدف اصلی این پژوهش شناسایی شاخص های مدل تحلیل رقابت پذیری مایکل پورتر و بررسی مولفه ها و نیز تعیین وضعیت رقابت پذیری دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد میباشد.
پیشنهادهای پژوهشی با توجه به اینکه تحقیق حاضر بر روی دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد انجام شده است پیشنهاد میگردد چنین مطالعه ای بر روی سایر دانشگاههای دولتی و خصوصی در ایران نیز انجام شود تا وضعیت رقابت پذیری دانشگاه های کشور مشخص گردد و بتوان با ارتقای موقعیت رقابتی و ایجاد فضای رقابت سازنده زمینه ارتقای دانش و جلوگیری از فرار مغزها را فراهم نمود همچنین با شناسایی و اجرای استراتژیهای مناسب ضمن افزایش کیفیت خدمات آموزشی، کارایی و اثربخشی آموزش عالی را بالا برده و گامی جهت ارتقا رتبه علمی دانشگاه های ایرانی در رتبه بندی دانشگاههای برتر دنیا برداشته شود."