چکیده:
در رابطه بین دو متغیر روانشناختی معمولا یک متغیر تابع متغیر دیگر قرار می گیرد، یعنی با تغییر یک متغیر به تبع آن در متغیر دیگر تفاوت ایجاد می شود. و به این رابطه ایجاد شده در ذهن افراد رابطه تابعی گفته می شود. روابط تابعی پدید آمده در ذهن افراد در مقابل تغییر مقاومت می کند و به این دلیل در روانشناسی اجتماعی به آن حفظ نظریه گفته می شود که منظور نظریه ضمنی است که مردم بین متغیر های روانشناختی در ذهن خویش ایجاد می کنند. متغیرهای رابطه تابعی از طریق دو نوع داده های عینی یا مجرد به وجود می آید. هدف پژوهش حاضر بررسی موضوع حفظ بیشتر این رابطه ها با داده های عینی یا مجرد در ذهن افراد است. همچنین آیا این نظریه های ضمنی پس از گذر زمان حفظ می شود و اثر حفظ نظریه داده های اولیه عینی بیشتر است یا داده های ذهنی. پژوهش حاضر از نوع آزمایشی و طرح عاملی 2×2×2 (رابطه مثبت در مقابل رابطه منفی، داده های مجرد در مقابل عینی، توصیف در مقابل فقدان توصیف) بود. در هر خانه طرح عاملی 28 آزمودنی و کلا 224 نفر شرکت کردند که دانشجویان روان شناسی اجتماعی بودند. مداخله های آزمایشی از نوع قضاوت در پارهرابطه تابعی ایجاد شده در ذهن آزمودنیها از طریق یک داستان فرضی بود. تحلیل واریانس چند عاملی نشان داد که نظریه های ضمنی با داده های عینی بیشتر حفظ می شود (P<0.05) و اثر حفظ نظریه وقتی بیشتر است که اثر اولیه داده ها عینی باشد (P<0.01). یافته های پژوهش حاضر نشان می دهد که رابطه تابعی حتی اگر با داده های فرضی ایجاد شود در شناخت اجتماعی وجود دارد و این رابطه در ذهن افراد باقی می ماند و در مقابل تغییر مقاومت می کند.
خلاصه ماشینی:
"تحلیل واریانس چند عاملینشان داد که نظریههای ضمنی با دادههای عینی بیشتر حفظ میشود(/05< P )و اثر حفظ نظریه وقتی بیشتر است که اثر اولیه دادهها عینی باشد(/01< P ):یافتههای پژوهش حاضر نشان میدهد که رابطۀ تابعی حتی اگربا دادههای فرضی ایجاد شود در شناخت اجتماعی وجود دارد و این رابطه درذهن افراد باقی میماند و در مقابل تغییر مقاومت میکند.
سؤال اساسی تحقیق این است که در صورت عینی بودن روابط تابعی بین متغیرهایروانشناسی اجتماعی دوام بیشتری دارد و سوگیری حفظ نظریه در آنها بیشتر است یا هنگامیکه این دادهها به صورت مجرد و مثلا به شکل دادههای آماری به آزمودنیها عرضه شود.
مثلا گفته شود که یک آتشنشان در پرسشنامهای که خطرپذیری او را میسنجد نمرهبالایی به دست آورده و عملکرد مورد سنجش او بالا و پایین است و این دادهها برای تعدادیاز کارکنان آتشنشانی به صورتی که یک رابطۀ مثبت یا منفی را به آزمودنیها القاء کند به آنهاارائه شود،در این صورت نیز نظریهای اولیه برمبنای دادهها در ذهن آنها ایجاد میشود.
جدول 3:وارسی اثر مداخله در دو گروه تحت دستور العمل مثبت و منفی در جلسه اول (به تصویر صفحه مراجعه شود)نتایج تحلیل واریانس چند عاملی در جدول 4 آورده شده است همانطور که دیده میشودنظریهها با ارائه دادههای عینی بیشتر حفظ میشود.
A. C,nosrednA detidercsid fo ecnetsisrep eht ni noitanalpxe fo elor ehT:seiroeht 1049-1037,39,ygolohcysP laicoS dna ytilanosreP fo lanruoJ,noitamrofni .
A. C,nosrednA & C,sedikideS ygolohcysp laicos dna ytilanosreP,hcaorppa erutcurts egdelwonkA 429-420,18,nitelluB .
gnoF & Z,adnuK,R,osoitinaS ,ygolohcysP laicoS dna ytilanosreP fo lanruoJ,seiromem lacihpargoibotua 241-229,59 ."