چکیده:
صاحب نظران در تحلیل مکان و بزهکاری بر این عقیده اند که بشر در مکان و زمان مشخصی متولد می شود و با توجه به کنش های فردی و اجتماعی خود، با محیط های خاص ارتباط و با کسانی تعامل دارد که به شیوه ی اجتماعی با او زندگی می کنند. آنچه در این میان اهمیت دارد، رابطه و تاثیر متقابل محیط بر رفتارهای اجتماعی منفی و ناهنجار است که امکان تحلیل فضایی جرم و مطالعه ی ناهنجاری ها را در فضای جغرافیایی فراهم می کند؛ زیرا هر فرد در زندگی با توجه به سطح آگاهی و گستره ی عملکرد خود در تعامل با کسانی است که در قالب زمانی و مکانی او قرار دارند؛ از این رو فضای پیرامون او تاثیر عمده ای در رفتار، نوع نگرش و فرآیندهای اجتماعی او و نقش محتوایی و تعیین کننده ای در پیدایش رخدادها و کنش های اجتماعی هنجار یا ناهنجار او ایفا می نماید. روش پژوهش، توصیفی - تحلیلی و داده ها و اطلاعات پژوهش به شیوه کتابخانه ای و اسنادی گردآوری شده است. یافته های پژوهشی نشان می دهد که از جمله دیدگاه های مطرح در زمینه تحلیل و تبیین رابطه مکان و بزهکاری، نگرش پیشگیری جرم از طریق طراحی محیطی (CPTED) است. مبنای دیدگاه فوق آن است که با طراحی صحیح و استفاده مناسب و موثر از محیط ساخته شده به وسیله انسان، امکان کاهش میزان بزهکاری، افزایش امنیت و در نهایت بهبود کیفیت زندگی بشر فراهم می شود. مطابق این نگرش می توان با اصلاح نوع طراحی واحدهای مسکونی و با در نظر گرفتن محله های همجوار آن از ارتکاب جرایم علیه اموال پیشگیری کرد. در این مقاله چارچوب کلی پیشگیری از بزهکاری از طریق طراحی محیطی بیان شده است و راهکارهای عملی و کاربردی به کارگیری راهبردهای مناسب برای ایمن سازی فضاهای مسکونی با استفاده از نگرش فوق تبیین شده است.
خلاصه ماشینی:
"ایمنسازی فضای کالبدی شهرها در برابر بزهکاری با استفاده ازراهبردهای پیشگیری جرم با طراحی محیطی دکتر محین کلانتری1تاریخ دریافت:89/3/1 مسعود حیدریان2تایرخ پذیرش:90/4/9 عاطفه محمودی3 کیده {IBصاحبنظران در تحلیل مکان و بزهکاری بر این عقیدهاند که بشر در مکان و زمان مشخصی متولد میشود و با توجه بهکنشهای فردی و اجتماعی خود،با محیطهای خاص ارتباط و با کسانی تعامل دارد که به شیوهی اجتماعی با او زندگیمیکنند.
ارتفاع ووسعت زیاد مناطق مسکونی که موجب تراکم بیرویه جمعیت میشود؛دسترسیآسان افراد خطرناک به داخل ساختمانها؛مقررات عبور و مرور سهلگیرانه به درونساختمانها؛آسانگیری مقررات عبور و مرور به درون ساختمانهایی که به هموصل میشوند و تمرکز زیاد خانوادههای پرجمعیت در یک ساختمان برخی ازشرایط و ویژگیهایی است که از دیدگاه وی منشأ جرم میباشند(کلارک،1984:10)«» همترین راهبردهای نگرش پیشگیری بزهکاری از طریق طراحی محیطی لف)نظارت(مراقبت)طبیعی:1 سلب فرصتهای بزهکاری از طریق افزایش امکان دید و نظارت مردم،راهبردیمؤثر در کاهش بزهکاری در فضاهای شهری است.
قابل ذکر است نگرش پیشگیری بزهکاری از طریق طراحی محیطی در مقایسهبا اقدامهایی که از سوی پلیس در زمینهی مبارزه با جرم انجام میشود دارایبرتریهای محسوسی است،زیرا این مدل جنبه کنشی و پیشگیرانه دارد،اما اقداماتپلیسی،نسبت به جرایم روی داده تنها جنبه واکنشی دارند و به دنبال کشف حقیقتجرم و تشخیص هویت و دستگیری مجرمان میباشد.
علاوه بر مراتب بالا و با توجه به راهبردهای پیشگیری جرم از طریق طراحیمحیطی،راهکارهای دیگر ایمنسازی فضاهای کالبدی شهرها عبارتند از: فزایش نظارت و دیدهبانی لف)افزایش نظارت و مراقبتهای طبیعی و غیر رسمی هدف از این راهبرد،آن است که یک ساختمان به گونهای طراحی شود که امکاندیدن و دیدهشدن ایجاد شود یا این امکان بیشتر و بهتر فراهم گردد."