خلاصه ماشینی:
"سفر دوم که جزوۀ بهار گمشده را به دنبال داشت در پاییز انجام گرفت و برگریزان به جاندرختها افتاده بود و دوشنبه غمگین مینمود و جنگ به پایان رسیده بود و از جنگ فقط کشتههاو مهاجران و خانههای سوخته برجای مانده بود ولی با این همه هنوز زخمها چرکین نشده بود وگو اینکه مردم تاجیکستان هنوز درد را تحمل میکردند و امید به آیندۀ بهتر در آنها زنده بود وزندگی میکرد.
سؤال:در تاجیکستان ما فعالتر بودهایم یا ترکیهایها؟ سید حسینی:حضور ترکها در تاجیکستان از محدودۀ رقص و موسیقی مبتذل فراتر نرفتهاست؛ولی ما در کنار رواج موسیقی اصیل و سنتی ایران،به کوشش سفیر سختکوش وبا تدبیرمانن کتابخانهای در دوشنبه تأسیس کردهایم و از بودن کتابهای نویسندگان ایرانی در دستدانشجویان تاجیکی میتوان فهمید که چه کسی بیشتر کار کرده است و موفقتر بوده است ودیگر اینکه اکنون در تاجیکستان و بخصوص روستاهایش کلاسهای قرآن دایر است و لذا منجایی برای عرض اندام ترکها در تاجیکستان نمیبینم و گمان ندارم که بتوانند کاری از پیش ببرند.
سؤال:اکنون زبان رایج در تاجیکستان به چه نامی خوانده میشود و آیا همینطور که افغانیهازبان فارسیشان را دری نامیدهاند،تاجیکستانیها هم به زبان خود تاجیکی میگویند یا خیر؟ ایرانی:تاجیکستانیها در بین خودشان زبانشان را تاجیکی مینامند ولی در دیدار باایرانیان و برای خوشایند آنها از زبان تاجیکی به زبان فارسی هم یاد میکنند.
به نظر بنده شاید بهترباشد که در حال حاضر ما از این سه شاخه به نامهای فارسی ایرانی،فارسی تاجیکی و فارسیدری یاد کنیم و بدانیم در جایی که فرهنگ یکی است و اشتراک فرهنگی وجود دارد و حافظ وسعدی ما در دو سرزمین دیگر هم عزیز و گرامی داشته میشود و در دانشگاههایشان حضوریچشمگیر دارند،این نامگذاری مشکل چندانی ایجاد نخواهد کرد."