چکیده:
تاریخ بیهقی از ارزنده ترین سرمایههای نثر فارسی دارای متنی جذاب و دل انگیز است. بی گمان ، راز این جذابیت را باید در ساختار این اثر،جست و جو کرد. یکی از دلایل آن کیفیت چینش کلمه ها در جمله ، یعنی ساختار جملات آن است که تحت تاثیر زبان عربی است. این تاثیر پذیری ، یکی از عواملی است که زبان بیهقی را در میان آثار نثر فارسی، بر جسته و ممتاز ساخته است و چون از حد اعتدال تجاوز نکرده و نیز این شیوه، برای پیام رسانی مفید بوده، بر جذابیت متن کتاب افزوده است..
بیهقی با آمیختن شیوه ی جمله سازی زبان فارسی و عربی، شیوه ی خاص خود را به وجود آورده و در این شیوه توفیق قابل ملاحظه ای حاصل کرده است. در این مقاله تاثیر نحو عربی بر ساختار نحوی تاریخ بیهقی و تاثیر این نوع از ساختار جمله ها بر زیبایی و جذابیت متنکتاب ، مورد بررسی قرار قرا می گیرد.
خلاصه ماشینی:
تأثیر زبان عربی و بر ساختار نحوی جملههای«تاریخ بیهقی» حسین یوسفی آملی1 منیره محرابی کالی2 چکیده {IBتاریخ بیهقی از ارزندهترین سرمایههای نثر فارسی دارای متنی جذاب ودلانگیز است.
در این مقاله تأثیر نحو عربی بر ساختار نحوی تاریخ بیهقی و تأثیر این نوع ازساختار جملهها بر زیبایی و جذّابیت متن کتاب،مورد بررسی قرار میگیرد.
»(همان:693) بررسی ساختار نحوی جملات بیهقی و تأثیرپذیری از نحو عربی «هر زبانی دارای دو دستگاه مهم است:دستگاه لغوی که شامل عناصر نامحدود است که بهاین سبب به آن طبقهی باز زبان میگویند و دستگاه دستوری که شامل عناصر محدود زبان استکه به این سبب به آن طبقهی بستهزبان میگویند.
بیشتر جملات کوتاه در تاریخ بیهقی،از نوع جملهی مستقیم است: -«دیگر روز امیر بار داد و قوم بازگشت،امیر خواجه را گفت:در آن حدیث دینه،چه دیدهاست؟گفت:به طارم روم و پیغام دهم.
این نوع جمله در آثار دیگر بهندرت به چشم میخورد ولی در تاریخ بیهقی،تحت تأثیر زبان عربی،فراوان گاهی ساختار جملات،شبیه ترجمههای تحت اللفظی عربی است: -«نشاندند حرمها را در عماریها و حاشیت را بر استران و خران...
»(همان:460) 4-از مجلّد هشتم که شامل صفحات 761-615 کتاب میشود: «هرچند که این نامه برفت،این ماربچّه به غنیمت داشته بود مردن پدرش و دور ماندنسلطان از خراسان و میشنود که چند اضطراب است.
»(همان:1111) نتیجهی بررسی را در جدول زیر مشاهده میکنید:(در شمارش جملات،هر جملهی سادهیوابسته،یک جمله محسوب شده است و جملات معترضهی عربی حذف شدند.
»(همان:979) 8-فاعل+فعل گذرا به مفعول+مفعول«ما بازجوییم این کار را.
»(همان:281) 9-فعل گذرا به مفعول+قید+مفعول«بیاوردهام پیش از این حال اریاق سالار هندوستان.