چکیده:
هدف از نگارش این مقاله، آشنایی با فرایند منطقی ترسیم نقشه های علم است. در این مقاله ابتدا با روشن کردن جایگاه نقشه های علم در حوزه علم سنجی و با تشریح کاربرد ترسیم نقشه های علم، به بررسی پیشینه ترسیم نقشه های علم و نقشه های موضوعی علوم در ایران و جهان پرداخته شده است. سپس به تشریح فرایند و گام های ترسیم نقشه های علوم شامل:1- استخراج داده 2- تعریف واحدهای آنالیز 3- انتخاب شاخص 4- محاسبه شباهت های بین واحدها 5- دسته بندی 6- استفاده از نتیجه برای آنالیز کردن و تفسیر داده ها پرداخته شده است.
خلاصه ماشینی:
"نقشه علمیعبارت است از تجزیه و تحلیل انتشارات یک حوزهعلمی از زوایای متفاوت و ترسیم یک نگرش کلی ازآن حوزه که برپایه این نقشه و ترسیم سیر تغییر وتحولات،حوزههایی که بیشترین و کمترین نزدیکی رادارند از هم متمایز میشوند و به این ترتیب،هرکاربر،افزون بر ویژگیها و ارتباط بین زیرردههای هرحوزه از علم میتوان تأثیرگذارترین افراد و مؤسساتتحقیقاتی را نیز در آن حوزه خاص مشخص نماید.
تاریخچه ترسیم نقشههای علمی از اولین تلاشها در خصوص ترسیم نقشههای علممیتوان به مطالعات اتلت در خصوص طبقهبندی دهدهی دیویی{o1o}اشاره کرد،مهمترین اصل در اینردهبندی این است که اجزای ردهبندی برپایهرشتههای دانش بشری نظام یافته است و نه برپایهموضوع،او متوجه شد که طبقهبندی دیویی میتواندبه عنوان نقشۀ علمی از حوزههای مختلف علوم بهکاررود7.
به عنوان مثال در سال 1994،هنریاسمال{o10o}از این نرمافزار برای ترسیم نقشۀ مطالعاتدر خصوص ایدز استفاده کرد.
در ایران پژوهشهای معدودی برای تدوین نقشۀعلمی حوزههای خاص انجام شده است که میتوانبه"ترسیم نقشه علمی نانو تکنولوژی در ایران"18و"ترسیم نقشۀ علم مدیریت شهری برمبنایمستندات آی اس آی"19و همچنین"ترسیم نقشهعلم مدیریت دولتی"اشاره کرد.
اهمیت این فرایند علاوه براینکه میتواند راهنمای پژوهشگران برای طراحینقشههای علم باشد،از این جهت است که با استفادهاز تکنیکهای ارائه شده در هریک از مراحل وطراحی الگوریتمهای کامپیوتری میتوان بهنرمافزارهای کاربردی دست یافت که کلیدواژههایرشتهای خاص و آدرس اینترنتی بانک اطلاعاتیخاصی را به عنوان ورودی بگیرد و نقشۀ علم موردنظر را ارائه کند.
ygolonhcet dna ecneics rof yteicoS naciremA eht fo lanruoJ.
tnemeganam ygolonhceT dna ecneicS noitamrofnI rof .
E,snoyoN hcraeseR dna yciloP ecneicS a sa gnippaM nedieL,sserP OWSD,looT tnemeganaM )5891(dleifraG.
ytisrevinU dna yranilpicsid:ecneics fo yhpargoeg ehT" noitamrofnI fo lanruoJ"."