چکیده:
رشد و توسعه سازمان ها و تفکیک مالکیت از مدیریت از یک سو و فعالیت در محیط رقابتی از سوی دیگر حرکت سازمان در راستای تحقق منافع مالکان را در هاله ای از ابهام قرار داده است. افزون بر این تمایل سازمان ها در جهت کاهش تعداد کارکنان و به اصطلاح متناسب سازی تعداد کارکنان و نیز تمرکز زدایی، مدیریت ارشد را با چالشهایی چون کمبود اطلاعات با کیفیت و نگرانی نسبت به عدم رعایت استراتژی ها و مقررات سازمانی مواجه ساخته است. از این رو وجود یک عامل نظارتی جهت اطمینان از اجرای صحیح استراتژی ها در سازمان و نیز استفاده اثر بخش، کارا و با صرفه از منابع در راستای دستیابی به اهداف سازمان و متعاقبا تحقق منافع مالکان ضروری به نظر می رسد. در این خصوص حسابرسی عملیاتی به عنوان یک عامل نظارتی قادر است نقشی مهم ایفا نماید. با این وجود به دلیل دامنه گسترده تر حسابرسی عملیاتی در مقایسه با حسابرسی صورتهای مالی، این نوع از حسابرسی با چالش های بیشتری مواجه است. از این رو در این نوشتار ضمن موشکافی جنبه های مختلف حسابرسی عملیاتی، ضرورت انجام این نوع حسابرسی، سیر تحول این دانش، مزایای آن و در نهایت چالش های پیش روی حسابرسان عملیاتی مورد اشاره قرار می گیرد.
خلاصه ماشینی:
"اما در حسابرسی عملکرد نگاه به آینده است، اگر چه حسابرس در این حسابرسی، تصمیم گیری های گذشته را ارزیابی می کند لیکن بایستی بتواند راه حل ها و پیشنهادهایی را ارائه دهد که در آینده موجب افزایش بهره وری و بهبود عملیات سازمان شود.
وظیفه اصلی بخش حسابرسی عملیاتی انجام، رسیدگی و ارائه گزارش پیرامون کیفیت روندهای سازمان است لیکن این بخش مسئول انجام اقدامات عملکردی و غیر عملکردی براساس ارزیابی های حاصل شده نمی باشد.
اهداف حسابرسی عملیاتی الف) ارزیابی عملکرد در مقایسه با هدف های تعیین شده به وسیله مدیریت و یا سایر معیار های سنجش مناسب به منظور اطمینان یافتن از اثر بخشی ، کارایی،صرفه اقتصادی عملیات،سیستم های برنامه ریزی و کنترل مدیریت از نظر طراحی و اجرا ،ارزیابی می شود.
چالش های برنامه ریزی برنامه ریزی اولین مرحله ی حسابرسی عملیاتی است که از هفت گام عمده شامل شناخت اولیه، بررسی محیطی، شناسایی موضوع حسابرسی، تعیین محدوده حسابرسی، شناخت ساختار کنترل های مدیریتی، تعیین معیارهای ارزیابی (استانداردها) و تنظیم موافقت نامه برای انجام حسابرسی (مجوز) تشکیل شده است.
گاهی اوقات حسابرسان با رنجش یا حتی دشمنی کارکنان واحد حسابرسی شونده روبه رو می شوند (حساس یگانه، 1383: 67-5) خلاصه رشد و توسعه سازمان ها و تفکیک مالکیت از مدیریت زمینه ساز مسائل نمایندگی بوده و این امر پایبندی مدیران را در راستای پایبندی به تعهدات قراردادی و تحقق منافع مالکان در هاله ای از ابهام قرار داده است."