چکیده:
مفهوم میانرشتهای سابقه چندانی در حیطه علوم بشری ندارد. با این حال، این بدان معنا نیست که پژوهش میانرشتهای نیز کاری نوظهور است. سابقه پژوهش میانرشتهای به قرنها پیش بازمیگردد و در واقع، به خاستگاههای اندیشه و تفکر قاعدهمند انسان درباره هستی و رابطهای که با آن دارد. بررسی و تحلیل این سابقه فکری میانرشتهای میتواند ما را به فهم جامع و مناسبتری از این پارادایم معرفتی جدید رهنمون شود. اریک فروم از جمله متفکرانی است که در قرن بیستم، با مشاهده بحران جامعه مدرن، تحلیل و درک این بحران را مستلزم مطالعه میانرشتهای یافت و بر این اساس، با درنوردیدن مرزهای مالوف رشتهای، «عشق» و «کار خلاقانه» را چونان امر روان ـ سیاسی، به عنوان راه حل بحران و حرکت به سوی جامعه سالم معرفی کرد. مطالعه آثار وی نشان میدهد که پرداختن به مسائل جامعه معاصر جز با رهیافتی میانرشتهای و فراگیر ممکن نیست.
خلاصه ماشینی:
"در نظر (1)- Escape From Freedom;in Britain:Fear of Freedom (2)- Man for Himself (3)- The Sane Society او،تلاش برای آزادی از قیدهای سیاسی،اقتصادی،و روحانی،تاریخ اروپا و آمریکا را در دوران مدرن شکل میدهد و ویژگی مهم این تلاش نیز آن است که پیکارکنندگان آن،تلاش خود را به آزادی بشریت معطوف میدانستند و ایمان داشتند که آرزوی آزادی«در سینۀ همۀ ستمدیدگان ریشه دارد»و آرمان آنان نیز امری عمومی در نزد ابنای بشر است Fromm 1941 :3؛فروم 1375: 23).
در این اوضاع،ما به همۀ انسانها به عنوان فرزندان بشر عشق میورزیم و برای ارضای نیاز به ریشهدار بودن به ویرانگری و وابستگیهای مطرودی همچون ناسیونالیسمی که علیه دیگران به کار رود یا دولتپرستی و اطاعت در نظامهای توتالیتاریانیستی روی نخواهیم آورد: تنها زمانی که انسان بتواند خرد و عشق خود را بیش از آنچه تاکنون بوده است،توسعه دهد و تنها زمانی که او بتواند دنیایی بنا شده بر همبستگی و عدالت بسازد،تنها هنگامی که او ریشۀ خود را در تجربۀ برادری همهشمول1بیابد،میتواند شکل جدید و انسانی برای ریشهداری خود فراهم کند و دنیا را به خانۀ واقعی خود تبدیل کند( Fromm 1955:60 ؛فروم 1360:82).
در این کتاب، در مواضع متعددی،از آثاری همچون گریز از آزادی و جامعۀ سالم استفاده شده است و فروم، خود نیز به این مسئله اذعان دارد( Fromm 1956:vii-viii ؛فروم 1360:6-5)،اما چارچوب اصلی کتاب و محتوای آن نکات بدیعی را دربر دارد و در واقع،راه درمان معضلات جامعۀ معاصر را از دید فروم آشکارا نشان میدهد."