چکیده:
این نوشتار در پی آن است تا به بررسی یکی از شخصیتهای مؤثر در تحولات تاریخ صدر اسلام یعنی عباسبن عبدالمطلب بپردازد. او از ثروتمندان قریش به شمار میرفت و دو منصب مهم رفادت و سقایت خانه کعبه را عهدهدار بود. وی در پیمان عقبه دوم، و محاصره سه ساله شعب ابیطالب همراه با سایر بنیهاشم بود و در برخی از جنگهای دوران پیامبر صلیاللهعلیهوآله حضور داشت. عباس در جنگ حنین حضور چشمگیری داشته و بعد از رحلت پیامبر صلیاللهعلیهوآله در حالی که بیشتر صحابه در پی انتخاب جانشین پیامبر صلیاللهعلیهوآله بودند، در مراسم تکفین و تدفین ایشان، حضرت علی علیهالسلامرا یاری نمود. هرچند در برخی موارد ما شاهد اعتراض یا سکوت او نیز هستیم. در این نوشتار برآنیم با استفاده از روش تحلیل محتوا در منابع معتبر اولیه و بررسی منابع پژوهشی به نقش و جایگاه عباس در حوادث عصر نبوی بپردازیم.
خلاصه ماشینی:
"سؤال اصلی پژوهش حاضر این است که نقش و جایگاه عباسبن عبدالمطلب در حوادث عصر نبوی تا چه اندازه است؟ در ادامه نیز به این سؤالات پاسخ داده میشود: ـ دلیل حضور عباس در جنگ بدر در سپاه مشرکان چه بوده است؟ چگونگی حضور عباس در جنگهای دوران پیامبر صلیاللهعلیهوآله و زمان اسلام آوردن وی.
عدم اعتراض عباس به تصمیمات جلسه دارالندوه 523 پس از آنکه اشراف قریش متوجه شدند پایگاه جدیدی برای گسترش اسلام در یثرب به وجود آمده است، در تکاپو افتادند تا مانع گسترش آن شوند؛ چراکه مردم این شهر با پیامبر صلیاللهعلیهوآله پیمان جنگ بسته بودند و ممکن بود درصدد انتقام برآیند.
» 545 سؤالی که در اینجا وجود دارد این است که آیا علت اینکه پیامبر صلیاللهعلیهوآله دستور عدم کشتن عباسبن عبدالمطلب را دادند حمل بر نسبت خویشاوندی نبوده است؟ چنانکه شخصیبه نام ابوحذیفه، تحت تأثیر احساسات و تعصبات قومی، زبان به اعتراض گشود که چرا ما فرزندان، برادران و پدران خود را بکشیم، ولی عباس را زنده نگه داریم؟!
آنچه میتوان در رابطه با حضور عباس در جنگ بدر گفت، این است که داستان شرکت وی در بدر، شاید از مشکلات تاریخ باشد، ولی با قرائنی که ذکر گردید، میتوان نتیجه گرفت که او نسبت به اسلام دشمنی نداشت و حضورش در بدر اکراهیبوده و شایدبتوانگفتطبق مصالح روز، ایمانش را پنهان میکرد تا از این طریق، به پیامبر صلیاللهعلیهوآلهکمک کند و برادرزاده خویش را از تدارکات و نقشههای شوم قریش آگاه سازد."