چکیده:
اقلیم خشک، فقر پوشش گیاهی و همواری نسبی سطح زمین و همسایگی با دشت لوت از مهم ترین عواملی هستند که باعث غلبه فرایندهای فرسایش بادی در منطقه کرمان شده اند. بدیهی است میزان فرسایش بادی و حجم نقل و انتقال مواد به ویژگی های سرعت، جهت و فراوانی باد و از طرفی به ویژگی های سطح زمین و مواد رسوبی وابسته است. هدف این تحقیق بررسی مورفولوژی، نحوه تاثیرگذاری دینامیک باد و سپس علل استقرار ماسه های بادی در جنوب شهر کرمان است. آمار باد ایستگاه های سینوپتیک پیرامون منطقه کرمان و نیز ویژگی های ماسه های بادی، داده های این پژوهش و نقشه ها، عکس های هوایی، تصاویر ماهواره ای، ادوات آزمایشگاهی و مدل های ریاضی و نیز نرم افزارهای رایانه ای ابزاراند. برای دست یابی به هدف، آمار باد ایستگاه های پیرامون کرمان اخذ و از طریق ترسیم گلبادها، تجزیه و تحلیل شده است. سپس ماسه های نمونه برداری شده با سرعت های آستانه باد برازش داده شده و با شاخص به دست آمده در عملیات آزمایشگاهی تلفیق و مقایسه شده است. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل آماری جهات فصلی باد، نشان می دهد که در محدوده کرمان بادهای غالب عمدتا از دو نیمه شمالی و غربی می وزند. تغییر راستای وزش فصلی این بادها می تواند نتیجه تاثیر شرایط کم فشار حاکم در چاله لوت بوده و راستای وزش بادهای منطقه تحت بررسی را که در حاشیه لوت قرار گرفته است کنترل کند. بررسی راستای وزش عمومی باد و گل بادهای ایستگاه کرمان و تطبیق آن ها با توپوگرافی منطقه و پیرامون نشانگر آن است که جهت وزش بادهای اصلی منطقه تحت تاثیر گسترش فصلی سیکلون حرارتی مسلط بر چاله لوت در تابستان ها است. گسترش این سامانه کم فشار در تابستان موجب می شود که بادها جهت غالب شمالی پیدا نمایند. سپس در طول زمستان به دلیل محدود شدن ابعاد این سیستم ناپایدار، بادها در منطقه کرمان که در مجاورت چاله لوت قرار دارد راستای غربی پیدا می کنند. در این میان کانالیزه شدن باد در امتداد دره های کوهستانی و تاثیر توپوگرافی در تغییر جهات محلی بادهای سطح زمین بی تاثیر نیست.
خلاصه ماشینی:
"همچنینیمانی(1379،115-132)نیز به بررسی ارتباط قطر ذرات ماسه و فراوانی سرعتهای آستانه باد در منطقه ریگکاشان پرداخته و سپس وی در قالب پژوهش دیگری(1381:133)نقش سلولهای کمفشار محلی را در استقرارمجموعههای ماسهای در منطقهی ریگ کاشان مورد بررسی قرار داده است و نتیجه گرفته که سیکلونهای حرارتیتابستانی با نقاط مرکزی ریگهای ایران انطباق دارند.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) -مواد و روشها از آنجا که هدف این تحقیق بررسی رابطه دینامیک باد و نقل و انتقال ماسهها در محدودهی ریگ کرمان وعلل تغییرات فصلی جهات وزش باد است،بنابراین ابتدا با استناد به آمار باد روزانه ایستگاههای سینوپتیکپیرامون منطقهی کرمان(2005-2000)که نزدیکترین ایستگاه سینوپتیک به محدودهی تحت بررسیمیباشد و با استفاده از نرمافزار WR plo به رسم گلبادهای سالانه و ماهانه پرداخته شده است.
در این پژوهش برای بررسی منشا و جهات نقل و انتقال ماسه و نیز علل تمرکز توده ریگ کرمان ابتدا به وضعیت بادمنطقه و تغییرات فصلی جهات وزش باد پرداخته شده و سپس خصوصیات ماسههای بادی تجزیه و تحلیل شده است.
میانگین قطر ذرات 259/4 میکرون و نشاندهنده ماسه متوسط است بنابراین چنانچه راستایبادهای غالب با سرعتهای آستانه بالا را در محددهی تحت بررسی با موقعیت مخروط افکنه چاری که درقسمت جنوب غرب تا غرب محدوده ریگ کرمان واقع شده است تطبیق دهیم،اجمالا میتوان نتیجه گرفتکه مواد ریزدانهای که در بخش قاعده مخروط افکنه انباشته شدهاند میتوانند منشاء اصلی ماسههای ریگکرمان به حساب آیند."