چکیده:
در نخستین مواجهه با اشعار سیمین بهبهانی، کاربرد اوزان تازه و بی سابقه و تنوع و تعدد اوزان عروضی در اشعار او چشم گیر است. وی با نوآوری در اوزان شعری خود حال و هوا و طراوتی خاص به اشعارش بخشیده و با پرداختن به مفاهیم و مضامین روز در قالب اوزان تازه، شیوه ای جدید و ناآزموده را در شعر پارسی پدید آورده است. بیش از 90 درصد اشعار سیمین که در بین سا ل های 1352 هـ . ش تا 1381 سروده شده، دارای اوزان تازه و نادر است. اگرچه در نگاه نخست به دلیل مانوس نبودن خواننده با اوزان ابداعی سیمین، اشعار او چندان خوش آهنگ به نظر نمی رسد اما به تدریج بر اثر کاربرد زیاد و انس و عادت، زیبایی و دل نشینی آن احساس می شود. به هر حال سیمین علاوه بر استعمال چندین وزن سنتی و متداول، در 63 وزن تازه و بی سابقه و 25 وزن نادر و کم سابقه نیز طبع آزمایی کرده است.
در این مقاله به معرفی اوزان تازه و ابداعی و نیز اوزان نادر و کم سابقه در شعر سیمین پرداخته شده و برای هر یک از اوزان، نمونه ای از اشعار وی ذکر شده است.
In first encounter with Simin Behbahani poetry the application of novel and unprecedented meters and versatility and plurality of prosodic meters in her poetry are significant. She offers a particular novelty to her poems by innovations in meters of her own poetry and she also made new and untried methods in Persian poem by proceeding modern concepts of the time in figures of novel meters. Up to 90 percent of Simins poems which were composed between 1352 – 1381 have novel and scarce meters. However، at first her poems do not seem to be rhythmic because readers are not familiar with Simins novel meters، but gradually by the more application of the meters and becoming familiar with them، their elegance and beauty will be sensed. Never the less Simin tried further than various traditional and prevalent meters، over 63 novel and unprecedented metes، and 25 rare and scarce meters on whole.
In this article we will introduce the novel and invented meter and the scarce and unprecedented meter in Simins poetry and we will represent one sample of her poem for each meter.
خلاصه ماشینی:
"نکتهی قابل ذکر دربارهی همهی شاعران مذکور این است که اگر چه آنها بهسرودن اشعاری با وزنهای جدید و نادر پرداختهاند اما بیشتر اشعار خود را دره ماناوزان معروف و پرکاربرد شعر فارسی سرودهاند و اوزان تازهی خود را تنها در چند شعرو گاهی فقط در یک شعر به کار گرفتهاند؛مثلا خواجوی کرمانی،گویا در هریک ازاوزان ابداعی خود تنها یک غزل سروده است.
2-در اوزان دوری معمولا هرمصراع از 12،14 یا 16 هجا تشکیل میشود ودارای 4 رکن است؛اما در بسیاری از اوزان تازهی سیمین هرمصراع دارای 18 یا 20هجاست که همین عامل گاه باعث میشود هرمصراع به جای 4 رکن به 6 رکنتقسیم شود: {Sدر سیاهی شب نومیدان یک چراغ ساده نمیبینم#ماه ایستاده به بامی نه،شمع اوفتاده نمیبینمS}(فاعلن فعول مفاعلین فاعلن فعول مفاعلین) در این نوشتار سعی شده است اوزان تازه و بیسابقه و نیز اوزان نادر و کم سابقهدر مجموعه اشعار سیمین بهبهانی بررسی شود.
60-فاعلاتن مفاعلتن فاعلاتن مفاعلتن {Sبا گلوگاه سرخ بخوان ای کبوتر که شعر منی#وقت پرواز میرسدت ای که پر بستهی رسنیS} 61-مفتعلن مفاعلتن مفتعلن مفاعلتن {Sشعله نگفته با تو اگر سرکشی نهان مرا#فان گر به مجمر تن رقص جنون جان مراS}(565) 62-مفاعلن مفاعلتن مفاعلن مفاعلتن {Sقلم به کف عطارد من که ظلم را رقم نزدی#چه شد که نابجا همه را به جا گرفته دم نزدیS}(1009) 63-مفعول مفاعلتن مفعول مفاعلتن {Sچون سایهی زلف سیاه بنشسته برابر من#صد حلقه نشان سؤال برصفحهی دفتر منS}(536) اوزان نادر و کم سابقه سیمین سیمین علاوه براوزان تازه و بیسابقهی خود،در چندین وزن نادر و کم کاربردنیز که در اشعار شاعران پیش از او سابقهی اندکی داشته،طبعآزمایی کرده است."