خلاصه ماشینی:
همزادی تکایا و مدارس عصر صفوی/نگاهی بر معماری تکیه میرفندرسکی/مرضیه هومانی راد - هادی صفایی پور - سید هادی متولی امامی هرچند مبداء پیدایش تکایا در ایران و بهخصوص کشورهای اسلامی به وضوح مشخص نیست، اما ارایه واژهها و عباراتی با معانی لغوی متفاوت در تعریف واژه تکیه، این فرضیه را روشن میکند که تکیه در زمانهای مختلف کاربردهای گوناگون داشته و کاربرد آن و به تبع، معنا و تعریف آن در دورههای تاریخی تغییر کرده است.
در این دوره، از یک سو با تغییر نقش اجتماعی تکایا، جایگاه این ابنیه، از فضایی فردی برای آرامش یا مکانی جهت آسایش و اطعام فقرا و دراویش، به یک فضای عمومی با قواعد و آداب خاصی تبدیل شد و از سوی دیگر، تحول جایگاه معنایی تکیه ها، نقشی نمادین به این بناها داد و باعث شد فضاهای مذهبی چندعملکردی با کاربردهای آموزشی، عبادی، مقابر آرامگاهی، اقامتی و حتی تفریحی، در قالب کالبدهای قدیمی خویش، با معانی تازه در کنار هم قرار گیرند.
در ابتدا، بهکارگیری این عبارات در کنار یکدیگر برای تعریف واژه تکیه، این فرضیه را برای ما روشن می کند که تکیه در زمان های مختلف کاربردهای گوناگون داشته و کاربرد آن و به تبع، معنا و تعریف آن در دوره های تاریخی تغییر کرده است و به سیر تحول آن در طول زمان اشاره غیرمستقیم دارد.
با توجه به مباحث بیان شده در خصوص تبدیل برخی مدارس دینی به تکیه و خانقاه در عصر صفوی و تطابق منابع نوشتاری تاریخی با تحلیل مستندات موجود در بنا، میتوان صحت فرضیه دوم را پذیرفت و تکیه میر را به عنوان مدرسه ای عالی در زمان حیات حکیم میرفندرسکی و مکانی برای ترویج و نشر اندیشه ها و رشد شاگردان او تا سال های پس از فوتش دانست.