چکیده:
از آنجا که جبهه ملی در دوران دو کابینه پرتحول جمشید آموزگار و جعفر شریف امامی، همچنان به مشی پیشین خود، یعنی مبارزه پارلمانتاریستی در چهارچوب قانون اساسی وفادار مانده بود و این شیوه، هم با مشی رهبری نهضت تعارض داشت و هم با فضای ملتهب و انقلابی کشور سازگار نبود، در ادامه مشی خود، دست خوش تردید و اختلاف نظر شد و دو جریان اصلی از متن آن ظهور کرد: بخشی از این جریان به همراهی با امام خمینی (ره) پرداخت و بخشی دیگر در کنار شاه قرار گرفت و به مخالفت با انقلاب پرداخت که این مقاله درصدد بررسی این تحول است.
Since Jebhe Melli had still remained loyal during eventful cabinets of Jamshid Amoozgar and Jafar Sharif Emami, pathway i.e. parlimentaristical opposition in the frameworks of constitution and this was contrary to Imam Khomeini's leadership method and noncompliant with unstable and revolutionary atmosphere of the country, Jebhe Melli became doubtful and faced conflicting views among themselves. Two major currents were born out of it; one of them accompanied Imam Khomeini and the other accompanied Shah and opposed the revolution. This article examines this transformation.
خلاصه ماشینی:
(بی نا، ۱۳۵۷ب : ۶) اما در این مرحله از تظاهرات و راهپیمایی ها ـ شهریور ـ که مخالفت های مردم به اوج خود رسیده و اعلامیه های امام خمینی ق یکی پس از دیگری ، مردم را دعوت به قیام تا سـرنگونی رژیم پهلوی می کردند، جبهة ملی به همراه میانه روهایی چون نهضت آزادی ، فعالیـت خـود را به گونه ای مسالمت آمیز، در چارچوب حفظ رژیم و قانون اساسی سازمان داده بود.
در سطوح پایین (جبهه )، اعلامیة سنجابی نوعی ابراز مخالفت بـا رژیـم ایـران تلقی شده ، مع هذا باید توجه داشت که در سطح رهبری نـه تنهـا چنـین تلقـی وجود ندارد و چنین نظری مطلقا در کار نبوده ، بلکه رهبری جبهة ملی با توجـه به شرایط موجود و درک این واقعیت که نمی توان در مقابل خمینی بـه مخالفـت آشکار و مقاومت محسوس برخاست ، ناگزیر شده که ظاهرا با وی همگامی نشان دهد تا بتواند نیروهای او را تضعیف و موقعیت خود را تثبیت کند.
(بازرگان ، ۱۳۶۳: ۴۶) اما به نظر می رسد که رهبر جبهة ملی در این زمان از یـک سـو بـا درک موقعیـت ممتـاز امام خمینی ق در رهبری انقلاب و با توجه به اینکه نقش رهبـری ایشـان در اوضـاع کشـور چیزی نیست که بتوان آن را پشت سر گذاشت و از سوی دیگر تحت تـأثیر تصـورات حـزبش مبنی بر اینکه هستة اصلی مبارزه علیه رژیم را تشکیل می دهند، با ایشان ملاقات کرد؛ ایـن تصوری بود که افراد جبهة ملی ، قبل از ملاقات رهبرشان با امـام در پـاریس داشـتند و فکـر می کردند که رهبر بلامنازع مخالفان سیاسی شاه هستند و امام خمینـی ق بـه عنـوان سـمبل مذهبی و نه به عنوان یک رهبر سیاسی ، مراجعت خواهند کرد.