چکیده:
«آینده» در دین مبین اسلام، واژهای جامع و عمیق است که هم به زندگی دنیوی و هم به زندگی اخروی اشاره دارد. از جمله دلایل اهمیت توجه به فرهنگ دینی در مباحث آیندهپژوهی، میتواند درک بهتر ارزشهای آیندهمدار فرهنگ دینی باشد. موج جدید نگاه به آینده در محافل علمی از یکسو و تأکید فراوان اسلام بر ضرورت عاقبتاندیشی و آیندهنگری از دیگرسو، بیش از پیش این سؤال را تقویت میکند که تفکر اسلامی چگونه و در چه مباحثی، نگاه آیندهپژوه مسلمان را میتواند تحت تأثیر قرار دهد؟ تلاش این پژوهش، تحلیل افکار و آرای دو آیندهپژوه مسلمان معاصر، «ضیاءالدین سردار» و «مهدی المانجرا» است که آثار آنها در حوزۀ آیندهپژوهی در سطح بینالمللی شناخته شده و صاحبنظران به آنها توجه دارند. در این مقاله، ابتدا درباره آثار کلیدی و پیشینۀ این دو اندیشهورز بحث میشود تا به این وسیله، فضای فکری آنها بهتر درک گردد. در ادامه، به مطالعۀ جنبههای مختلف افکار آیندهپژوهانۀ این دو صاحبنظر به صورت مقایسهای و انتقادی پرداخته میشود
Future" in Islam، is a comprehensive and profound word that refers both to the worldly life and the life hereafter. Among the reasons for the importance of religious culture in the futuristic research topics is better understanding of the religious culture is futuristic values. The new wave of futuristic approach in academic circles on the one hand and the strong emphasis of Islam on the thinking about the future on the other hand، makes this question increasingly relevant that how Islamic thought can influence the outlook of the Muslim future researchers This study attempts to analyze the thoughts and opinions of two contemporary Muslim scholar، Zia Sardar and Almanjra Mahdi، who works in the area futuristic research internationally and are known among experts. This paper will firstly explain about the key works and intellectual backgrounds of these two thinkers to better understand their intellectual space. Next، studying various aspects of futuristic thinking of these two thinkers will be considered comparatively and critically.
خلاصه ماشینی:
"مقایسه آرا و نظریات سردار و المانجرا در زمینه آینده جهان اسلام محورهای اصلی ضیاءالدین سردار مهدی المانجرا مشخصات فردی پاکستانی، دارای تحصیلات دانشگاهی فنی در انگلیس، دارای تحصیلات دینی، دارای 400 کتاب و 200 مقاله مراکشی، تحصیلات دانشگاهی اقتصادی و سیاسی در انگلیس و امریکا، دارای نزدیک به 500مقاله و چند کتاب موضوعات اصلی مورد علاقه و بحث - آینده مسلمانان یا تمدن اسلامی - علوم اسلامی - رابطه اسلام و پسانوگرایی - عالم غیب و مستقبل (آینده) - زندگی دنیوی و اخروی - مشکلات و آیندۀ جهان اسلام و مسلمانان (و بشریت) - مشکلات و آیندۀ دنیای عرب - مشکلات و آیندۀ اسلام در اروپا رویکرد به جامعه و آینده - قائل به دموکراسی - قائل به کثرتگرایی - قائل به دموکراسی - قائل به کثرتگرایی مبانی تفکر و اقدام برای آینده - قرآن و سنت - نظام ارزشی اسلام - تلفیق متعادل عناصر تمدن (مادیات، معنویات و عقلانیت) از منظر اسلامی - توسعه فرآیند اجتهاد - تلفیق رویکردهای نظری و عملی آیندهپژوهی برای کمک به فرآیند سیاستگذاری - اتکا به منابع اسلامی (بهویژه قرآن) - ایمان خلاق (توأم با ابداع «ممدوح»، نه بدعتگزاری «مذموم») - توسعه بومی ویژگیهای طرح پیشنهادی برای آینده - تکیه بر جهانبینی و فرهنگ اسلامی - تغییر در نگرش مسلمانان و بهویژه متفکران اسلامی نسبت به مذهب برای احیای ارزشها از طریق همکاری علمای سنی و دانشمندان - تعیین و تعریف مدل مدینه فاضله و جامعه مبتنی بر آن - برنامهریزی منعطف و پویا برای آینده - در نظر داشتن دورنماهای بلندمدت و میانمدت توأم با مأموریتهای کوتاهمدت - نیاز به دورنما و درکی تازه از منابع اصیل اسلامی - رویکرد و نگاه سناریویی به آینده در قالب بررسی وضعیتهای ممکن و مختلف - در نظر گرفتن اهمیت نقش و تأثیر اقدامات بر نتایج آینده و تقدیر - داشتن رویکرد پویا روششناسی و شیوه پرداختن به آینده - مدل مدینه فاضله (چشمانداز) - احصای پارامترهای تمدن اسلامی - خلق مدلها، نظریهها و پارامترهای مبتنی بر دو مرحله قبل - ارزیابی واقعگرایانه از محیط کنونی و برآورد محیط آینده - احصای اهداف از درون امت اسلامی - تدوین نقشههایی برای رسیدن به مقصود و ارزیابی گزینهها - پایش و بازنگری مستمر در بدیلهای احصا شدۀ قبلی - سناریوهای آینده - تغییرات بنیادی در نظام سلطه و قدرتهای جهانی - توسعه بومی مبعث از ارزشها، الهامات و چشماندازهای آینده - بازسازی مبتنی بر نهادهای دموکراسی مردمی غیرغربی - مشارکت عمومی جامعه در بازسازی آینده آیندۀ مطلوب - آیندۀ مطلوب، همان آرمانشهری اینجهانی است که در نظریههای غربی نیز شبیه آن مطرح است."