چکیده:
مادة 678 ق.م یکی از طرق ارتفاع وکالت را عزل موکل میداند. از مقایسه این ماده با مادة 186 و 954 ق.م این نتیجه حاصل میشود، که وکالت عقد جایز است. در کتب فقهی نیز رأی به جواز این عقد داده شده است. مادة 680 ق.م مقرر میدارد، که ارادة صرف موکل مبنی بر عزل برای پایان یافتن وکالت کافی نبوده، بلکه وکیل باید از عزل خبردار شود. در این مقاله ابتدا به بررسی سابقة فقهی موضوع سپس به نظر نفوذ یافته در قانون مدنی سپس مبنا و قلمرو حکمی و موضوعی ماده 680 ق.م میپردازیم.
Article 678 of the Civil Code considers removal of the agent one of the ways of termination of agency. A comparison of articles 186 and 954 of the Civil Code leads to the point that agency is a revocable contract. Revocability of this contract is also recognized in Jurisprudential texts. Article 680 of the Civil Code provides that the mere decision of the principal concerning removal is not enough for the termination of agency and the agent should be informed about it. The present article studies the jurisprudential background of the issue، its influence on the relevant articles in the Civil Code، and the foundation and domain of the matter of the law and the matter of the fact of Article 680 in the Civil Code.
خلاصه ماشینی:
"این عقیده به وسیلۀ یکی از فقها اینچنین بیان شده است: «اذا عزل الموکل وکیله عن الوکاله فی الغیبه من الوکیل فلا صحابنا فیه روایتان:احد هما:انه ینعزل فی الحال و ان لم یعلمه الوکیل و کل تصرف یتصرف فیهالوکیل بعد ذلک یکون باطلا و هو احد قولی الشافعی او احد وجهیه»(شیخ طوسی،1387،ج 3،ص 342)4 دلایلی که میتوان برای این نظر بیان داشت به قرار ذیل است: دلیل اول:براساس این دلیل فسخ در وکالت تفاوتی با فسخ در سایر عقود ندارد.
فوت علامۀ حلی در تحریر گفته است:«و لو مات الموکل فقد انعزل الوکیل سواء علم بموته اولا فکل تصرفه فعله بعد الموت باطلا و آن لم یعلم بالموت»30(حلی،1415،ج 1،ص 232)در فقه برای اثبات اینکه وکالت با فوت منحل میشود و نیازی به علم وکیلبه فوت نمیباشد،معمولا به دو دلیل استناد میشود: 1-فوت سبب حذف شخصیت فرد از عالم حقوق میشود فرد فوت شده نهمیتواند مالک باشد تا به دیگری اختیار تصرف در املاک خود را بدهد و نه میتواندقصدی داشته باشد تا عقد وکالت مورد رضای وی باشد و از آنجا که عقد جایز چه درایجاد و چه در استمرار نیاز به قصد طرفین دارد بقاء عقد بعد فوت و قبل علم با مشکلروبرو است.
لزوم اطلاع دادن استعفا این عمل حقوقی را تشریفاتی نخواهد کرد(برخلاف عزل)زیرا براساس ماده 80 بند 5 آییننامه لایحه قانونی استقلال کانون وکلای دادگستری در صورتی کهوکیل استعفاء خود را از وکالت به موکل و دادگاه اطلاع ندهد یا موقعی اطلاع بدهد کهموکل مجال کافی برای تعیین وکیل دیگر و معرفی به دادگاه نداشته باشد به مجازات انتظامیمحکوم خواهد شد."