چکیده:
بر اساس تعریف آژانس مطالعات محیطی اروپا، خشکسالی وضعیتی تکراری است که در هر منطقه و با هر میزان بارش و در هر فصلی می تواند اتفاق بیفتد (هاگس، 2002، 1572). این پدیده یکی از بلایای طبیعی خطرناک برای زندگی بشریت است. از این رو، شناخت، بررسی، تحلیل و پیش بینی وقوع مجدد آن برای بسیاری از فعالیت های انسانی حیاتی است. در این مطالعه، ضمن بررسی و تحلیل خشکسالی (شاخص های فراوانی، شدت و تداوم)، وقوع مجدد آن برای سطح حوضه آبریز دریاچه ارومیه واقع در شمال غربی ایران نیز پیش بینی شده است. بدین منظور، ابتدا بارش های سالانه طی دوره آماری 1961 تا 2005 به کمک شاخص BMI به نمره های استاندارد تبدیل شد. سپس شدت دوره های تر و خشک و در قالب نمایه تجربی PDRI هر کدام در دو طبقه تعریف شدند. در مرحله بعد، جهت پیش بینی خشکسالی با استفاده از روش سری های زمانی به کمک مدل های خانواده SARIMA بارش های ماهانه با استفاده از نرم افزار آماری SPSS مدل سازی شده و بر اساس مناسب ترین مدل، برای 24 ماه آینده (تا سال 2007) پیش بینی صورت گرفته است. در پایان، بر اساس مقادیر پیش بینی شده، درجه شدت خشکسالی یا ترسالی تعیین شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که، میزان بارش سالانه سطح حوضه آبریز مذکور در سال های 7-2006 نرمال بوده و با روند صعودی همراه خواهد بود. از طرفی، عمده خشکسالی ها و ترسالی های آن مقطعی و تداوم کمتر از یک سال داشته است.
خلاصه ماشینی:
"com مدلسازی بارش و پیشبینی آن با استفاده از مدلهای1 SARIMA و پایش خشکسالی به کمک شاخص2 BMI و نمایه3 PDRI در حوضه آبریز دریاچه ارومیه چکیده براساس تعریف آژانس مطالعات محیطی اروپا،خشکسالی وضعیتی تکراری است که در هر منطقه و با هر میزان بارش و در هر فصلی میتواند اتفاق بیفتد(هاگس4،2002،1572).
در این مطالعه،ضمن بررسی و تحلیل خشکسالی(شاخصهای فراوانی،شدت و تداوم)،وقوع مجدد آن برای سطح حوضه آبریز دریاچه ارومیه واقع در شمال غربی ایران نیز پیشبینی شده است.
در مرحله بعد،جهت پیشبینی خشکسالی (1)- Seasonal Auto Regressive Integrated Moving Average (2)- Bhalme and Mooley Index (3)- Parvin Drought Risk Index (4)- Hughes با استفاده از روش سریهای زمانی به کمک مدلهای خانواده SARIMA بارشهای ماهانه با استفاده از نرمافزار آماری SPSS مدلسازی شده و براساس مناسبترین مدل،برای 24 ماه آینده(تا سال 2007)پیشبینی صورت گرفته است.
ازاینرو،میانگین بارش سالانه طی دروه آماری مشخص به عنوان آستانه بروز این پدیده،مبنای روش کار این تحقیق قرار گرفته و بارشهای ماهانه بخشهای مختلف حوضه آبریز مذکور با استفاده از روش سریهای زمانی از طریق مدلهای فصلی ضربپذیر 8 SARIMA مدلسازی شده است و براساس مناسبترین مدل مقدار بارش برای 24 ماه آینده(تا سال 2007)پیشبینی شده و نهایتا براساس مقادیر بارش پیشبینی شده،درجه شدت خشکسالی یا ترسالی تعیین گردیده است.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) نتایج و پیشنهادات بطور خلاصه،از نظر مقیاس منطقهای 54/3 درصد کل دوره آماری مورد بررسی میزان بارش سالانه تقریبا نرمال بوه و درصد فراوانی دورههای تر و خشک برای سطح حوضه مذکور به ترتیب 25/5 و 20/2 درصد برآورد میشود."