خلاصه ماشینی:
"در سالهای اولی که من در 26 سالگی از اروپا مراجعت کرده و به عنوان دبیر جغرافیا در دار المعلمین عالی که بعدا دانشسرای عالی نامیده شد به تدریس جغرافیا پرداختم اکثریت دانشجویان کلاسها را آموزگارانی تشکیل میدادند که سالها سابقه تدریس در مدارس را پشت سر داشتند ولی به خاطر ارتقاء به مقام دبیری که شرط لازم آن داشتن درجه لیسانس دانشسرای عالی بود تن به تحصیل داده بودند و در نتیجه اغلب اتفاق میافتاد که من تا چند سال از شاگردان کلاس خود جوانتر بودم.
لطف الله مفخم پایان پس از اخذ دو لیسانس در رشتههای باستانشناسی و تاریخ و جغرافیا برای ادامه تحصیل به فرانسه رفت و در آنجا بود که در مؤسسه جغرافیایی وابسته به دانشگاه سوربون زیر نظر بزرگترین استادان جغرافیای آن زمان دوره دکترا را با تدوین یکی از پرارزشترین پایاننامهها درباره دریای خزر به اتمام رسانده و در سال 1332 به ایران برگشت.
» در مقدمه این اولین مجله تمام جغرافیایی دکتر مفخم پایان از کمبود اسفناک امکانات تحقیق یاد کرده و اضافه کرده بود در شرایطی که هیچگونه اعتبار و منبعی برای تحقیق علمی وجود ندارد او هزینه انتشار را تا یکسال خود بر عهده خواهد داشت ولی بعد از آن مدت انتشار مجله به استقبال خوانندگان و حمایت دانشگاه بستگی خواهد داشت.
از جمله اقدامات دیگر دکتر مفخم پایان در سالهای اقامت در مشهد که نام او را در مطالعات جغرافیایی پایدار ساخته،تدوین اولین فرهنگ سیستماتیک آبادیهای کشور است که در طول چند سال با همکاری دانشجویان خود تهیه نموده و در سال 1339 منتشر ساخته بود."