چکیده:
بسیاری تصور کرده اند، حمایت از حریم خصوصی، محصول کنوانسیون های حقوق بشری و خواستگاه آن غرب است، درحالی که با بررسی روایات ناظر به حریم خصوصی بطلان این دیدگاه محرز می شود.
اصطلاح حریم خصوصی (الحیاه الخاصه یا الخصوصیه) در آیات و روایات به کار نرفته است. اما روایات متعددی از پیامبر اکرم| و ائمه اطهار^ وجود دارد که می توان با تبیین آن ها دیدگاه اسلام را در مورد حریم خصوصی استخراج نمود. از این روایات می توان به عنوان مبانی روایی حمایت از حریم خصوصی نام برد.
این روایات را می توان در چند دسته بندی کلی مورد بررسی قرار داد: افشاء سر، ممنوعیت تجسس و تحسس، ممنوعیت ورود به منازل بدون استیذان و هم چنین تصرف بدون اذن، ممنوعیت استراق سمع و بصر، ممنوعیت غیبت و ممنوعیت هتک ستر.
خلاصه ماشینی:
"» حضرت امام رحمه الله در ادامه میفرماید:«و مؤکدا تذکر داده میشود که اگر برای کشف خانههای تیمی و مراکز جاسوسی و افساد علیه نظام جمهوری اسلامی از روی خطا و اشتباه به منزل شخصی یا محل کار کسی وارد شدند و در آنجا با آلت لهو یا آلات قمار و فحشا و سایر جهات انحرافی مثل مواد مخدره برخورد کردند حق ندارند آن را پیش دیگران افشا کنند، چرا که اشاعه فحشا از بزرگترین گناهان کبیره است و هیچ کس حق ندارد هتک حرمت مسلمان و تعدی از ضوابط شرعیه نماید.
»(قرطبی،1405 ق،ج 16،ص 332) محمد بن فضیل از ابو الحسن موسی بن جعفر صلی الله علیه و آله روایت کرده است که:«به آن حضرت گفتم:فدایت شوم،گاهی میشود که مطالب ناپسندی درباره برخی از برادران دینی خود از دیگران میشنوم،و لیکن وقتی از خود او میپرسم،آن را منکر میشود،درحالیکه دیگران که درباره او برایم نقل مطلب کردهاند مورد اعتماد و موثق میباشند،[آیا وظیفه من چیست، سخنان دیگران را بپذیرم و یا انکار خود او را؟]حضرت برای من فرمود: ای محمد!دربارۀ برادران دینی خود چشم و گوش خود را تکذیب کن،و اگر دیگران درباره شخصی با پنجاه سوگند نیز گواهی دهند و لکن خود آن شخص خلاف حرف آنان را بگوید،حرف خود او را قبول کن.
کلینی در اصول کافی از ابن ابی عمیر،از برخی اصحاب امام صادق علیه السلام از آن حضرت نقل کرده که فرمود:«اگر کسی خطاها،لغزشها و گناهانی را که از مؤمنی با دو چشمان خود دیده و با دو گوش خود شنیده است برای دیگران بازگو کند،او از مصادیق این آیه شریفه خواهد بود که میفرماید:آنان که نقل و پخش کردن کار بد در میان مؤمنان را دوست دارند،در آخرت برایشان عذابی دردناک وجود دارد."