چکیده:
انسان بنا بر فطرت خود، قلمروی را محدوده خصوصی خویش می داند و در آن پناه می گیرد. در این پناه گاه است که زندگی برای وی میسر می گردد و انسانیت معنا و مفهوم می یابد؛ شخصیت و آبرو، ناموس، خانه، محل کار و اموال از آن جمله اند. اسلام برای انسان و حریم خصوصی افراد احترام خاصی را قائل شده است. حتی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران نیز در اصل 23، تفتیش عقاید را ممنوع دانسته و اعلام نموده است هیچ کس را به صرف داشتن عقیده ای نمی توان مورد تعرض قرار داد.
در اندیشه فقهی حضرت امام& حتی ولی فقیه در حوزه خصوصی افراد مجاز به مداخله نیست و دخالت خودسرانه در این حوزه از اسباب اسقاط ولایت، محسوب می گردد؛ هرچند اگر حریم خصوصی در تزاحم با مصلحت عمومی قرار گیرد، مصالح جمعی بر آن مقدم می شود، لیکن، اصل، بر عدم مداخله حکومت در حوزه خصوصی است.
حضرت امام& در فرمان8 ماده ای 24 آذر 1361 خطاب به برخی ارگان های اجرایی، درباره عدم دخالت در حوزه خصوصی شهروندان به مواردی تصریح می کند که تبلـور اندیشه ایشان در این مـوارد است. نوشته حاضـر در پی تبییـن انـدیشـه های امـام& در مـورد حمـایت از حریم-خصوصی شهروندان با توجه به فرمان فوق الذکر است.
خلاصه ماشینی:
"و البته در ادامه به محدوده این آزادی اشاره کرده و فرمودند:«آنچه ذکر شد و ممنوع اعلام شد،در غیر مواردی است که در رابطه با توطئهها و گروهکهای مخالف اسلام و نظام جمهوری اسلامی است که برای نقشههای خرابکاری و افساد فی الارض اجتماع میکنند و محارب خدا و رسول میباشند،که با آنان در هر نقطه که باشند با قاطعیت ولی با احتیاط کامل باید عمل شود،و البته مؤکدا تذکر میدهند که اگر برای کشف خانههای تیمی و مراکز افساد از روی خطا و اشتباه به منزل شخصی یا محل کار کسی وارد شدند و در آنجا با آلات لهو یا آلات قمار و فحشا و سایر جهات برخورد کردند حق ندارند آن را پیش دیگران افشا کنند،چرا که اشاعه فحشا از بزرگترین گناهان کبیره است و هیچ کس حق ندارد هتک حرمت مسلمان نماید،که صد البته در این بحث خود گویاست که صرف داشتن عقیده و مرامی خاص جواز تجسس در حریم فرد نخواهد بود بلکه آنگاه که معلوم شود فرد یا گروهی قصد براندازی و توطئه دارند ورود به حریم خصوصی آنها جایز شمرده شده است.
در نگرشی اجمالی به فرمان هشت مادهای بنیانگذار انقلاب حضرت امام خمینی رحمه الله و دیگر موارد مشابه آن،میبینم که حقوق شهروندی مد نظر قرار گرفته شده و حریم خصوصی شهروندان در جمهوری اسلامی مصون از تعرض است و هیچ کس اعم از شهروندان و دولت مردان حق ورود به حریم خصوصی افراد را ندارند و فقط صرفا در زمانی که حریم خصوصی با مصالح عمومی و حقوق دیگران در تزاحم باشد به موجب قانون میتوان به این حریم امن وارد شد."