چکیده:
وهابیان ربوبیت را به گونهای تفسیر کردهاند که خالقیت را نیز شامل میشود. بدین جهت توحید ربوبی را معادل توحید افعالی و مشتمل بر توحید در خالقیت دانستهاند. اگرچه توحید ربوبی با توحید در خالقیت تلازم وجودی دارد، ولی تفسیر ربوبیت به خالقیت از نظر لغت و اصطلاح درست نیست. باور دیگر وهابیان در این باره این است که در طول تاریخ بشر، غالب افراد در ربوبیت موحد بودند و انحراف اصلی و رایج آنان در باب عبادت بوده است. بدین جهت معتقدند توحید ربوبی چندان مورد اهتمام پیامبران الهی نبوده و عمده اهتمام آنان صرف توحید عبادی شده است. آیات قرآن و گزارشهای تاریخ بر این عقیده مهر بطلان میزند و بیان میکند که شرک در ربوبیت همواره در بین بشر رواج داشته و مبارزه با آن مورد اهتمام پیامبران الهی بوده است. آنان اگرچه در زمینه تدبیر کلی جهان موحد بودند، ولی در مسائل جزئی مربوط به زندگی مادی یا معنوی خویش گرفتار شرک در ربوبیت بودند.
خلاصه ماشینی:
از پیامبر اکرم6روایت شده که مقصود از اینکه اهل کتاب احبار و رهبان را ارباب خود میدانستند و آنها را عبادت میکردند، این است که از رأی و نظر آنان به صورت مطلق اطاعت میکردند، چه مطابق احکام خداوند باشد و چه مخالف با آن: «انهم حرموا علیهم الحلال و أحلوا لهم الحرام فاتبعوهم فذلک عبادتهم إیاهم» 37 شرک ربوبی در عصر پیامبر اسلام6 از آیات قرآن بهدست میآید که مشرکان عصر رسالت که بتها را پرستش میکردند، به ربوبیت آنها معتقد بودند؛ یعنی اعتقاد داشتند که بتها یا فرشتگان یا ارواحی که بتها نماد آنها بهشمار میرفتند، در سرنوشت آنان تأثیر میگذارند و پرستش آنها میتواند موجب عزت و سعادت آنان گردد، یا میپنداشتند بتها حق شفاعت دارند و میتوانند سبب مغفرت و آمرزش آنان گردند.
بسیاری از علمای اهلسنت که پیرامون زیارت قبور و در رد نظر ابنتیمیه دست به قلم شدهاند، به این آیه استناد کردهاند که استناد برخی از علما را ذکر میکنیم: الف) استدلال سبکی شافعی وی بعد از نقل این آیه در ضمن ادله زیارت قبور مینویسد: آیه دلالت بر تشویق افراد برای آمدن نزد رسول گرامی اسلام6 و استغفار کردن نزد ایشان و استغفار ایشان برای افراد دارد و اگرچه این آیه در زمان حیات وی وارد شده است، اما بیانگر مرتبتی است که به منظور بزرگداشت پیامبر6 چنان جایگاهی با وفات وی قطع نمیشود.