چکیده:
بخش راهبرد توسعة شهری بانک جهانی در گزارش سال ٢٠٠٩ خود چنین آورد که با گذشت ٣٧ سال از فعالیت این بانک و صرف ٣٧ ملییـارد دلار بـرای بهبـود شـرایط سکونتی جوامع شهری جهان سوم ، هنوز هم بیش از یک ملییارد نفـر از سـاکنان ایـن شهرها در سکونتگاه های غیررسمی ساکن اند. این بانک معتقد است دلیل اصلی رونـد مذکور را باید در ناکارآمدی نگرش هـا، پـارادایم هـا و رویکردهـای برنامـه ریـزی و مدیریت شهری این کشورها جستجو کرد. همچنان که سازمان های بن ی المللی از جملـه مرکز اسکان ملل متحد˺ بر این مقوله تاکید خاصی دارند و معتقدند که نگـرش هـای مذکور به اصلاحات عمده و اساسی نیاز دارد. پژوهش حاضر نزی به تحلیل و ارزیابی روند مدیریت و برنامه ریزی شهری در ایران و کلان شهر رشـت مـی پـردازد. تحقیـق حاضر شامل بررسی و تحلیل اطلاعات و داده هایی است که برمبنـای آن هـا زمینـه و میزان تسلط پارادایم فن سالاری (تکنوکراتیک ) در فرایند مدیریت شهری ایران و شهر رشت مورد ارزیابی قرار گرفته و شامل پرسشگری نیز می شود. سوال هـا بـه گونـه ای طراحی شده اند که بتوان براساس پاسخ های داده شده ، به روابط بین متغیرهای مـدنظر تحقیق پی برد که مهم ترین آن ها عبارت اند از سمت ، سـن و جـنس ، میـزان و سـطح تحصیلات ، مدت اقامت ، مشارکت شهروندان در امور شهری ، تناسب سمت و زمینـة تحصیلی مدیران و کارشناسـان ، میـزان آشـنایی بـا روش هـا و رویکردهـای جدیـد برنامه ریزی ، زمینه های تحصیلی از جمله علوم انسانی و فنی مهندسی ، ابعاد و مقیـاس طرح های شهری ، رویکردهای مختلف به حاشیه نشینی ، میزان و نحـوة تعامـل مـدیران شهری و شهروندان . نمونة آماری تحقیق نزی شامل ٣٤ درصد از کـل جامعـة آمـاری می شود. براساس یافته های تحقیق ، فقدان برنامه ریزی مشارکتی ، رواج نگرش های فنی ـ اجرایی به فرایند برنامه ریزی شهری و نزی ناکارآمدی سیاست های شـهری بـه مثابـة مهم ترین تبعات منفی ناشی از تسلط نگرش تکنوکراسی و سنتی در سـطوح مختلـف مدیریت شهری محسوب می شوند. تحقیق حاضر ضمن مطالعة روند مذکور در نهایت به ارائة پیشنهادات پرداخته است .
خلاصه ماشینی:
سؤال هـا بـه گونـه ای طراحی شده اند که بتوان براساس پاسخ های داده شده ، به روابط بین متغیرهای مـدنظر تحقیق پی برد که مهم ترین آن ها عبارت اند از سمت ، سـن و جـنس ، میـزان و سـطح تحصیلات ، مدت اقامت ، مشارکت شهروندان در امور شهری ، تناسب سمت و زمینـة تحصیلی مدیران و کارشناسـان ، میـزان آشـنایی بـا روش هـا و رویکردهـای جدیـد برنامه ریزی ، زمینه های تحصیلی از جمله علوم انسانی و فنی مهندسی ، ابعاد و مقیـاس طرح های شهری ، رویکردهای مختلف به حاشیه نشینی ، میزان و نحـوة تعامـل مـدیران استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه تبریز rheydari@tabrizu.
با توجه به اهداف و فرضیة مذکور، پژوهش حاضر سعی در یافتن پاسخ سـؤالاتی دارد کـه مهم ترین آن ها عبارت اند از: نحوة رویکـرد نگـرش مـدیران و سیاسـت گـذاران شـهری در ایـران بـه فراینـد مـدیریت و برنامه ریزی شهری چگونه است و مهم ترین ویژگی ها و مؤلفه های مدیران و برنامه ریزان شهری در ایران و کلان شهر رشت کدام اند؟ نقش نگرش تکنوکراسی و مدیران تکنوکرات در فراینـد برنامـه ریـزی و مـدیریت شـهری ایران و مهم ترین زمینه های شکل گیری این دیدگاه ها کدام اند؟ روش تحقیق روش تحقیق در پژوهش حاضر ترکیبی (ترکیب روش اسنادی و میدانی ) است که براساس آن به صورت توصیفی ـ تحلیلـی ، اسـنادی و نیـز مطالعـة میـدانی بـه بررسـی مؤلفـه هـای پـژوهش می پردازد.