چکیده:
امروزه برای تجزیه و تحلیل اثر قیمت گندم بر قیمت محصول، الگوی کشت، فرسایش و کیفیت خاک و سرمایه گذاری در امر حفاظت از خاک و نیز تقاضا و قیمت نهاده های کشاروزی توجه خاصی مبذول می شود. در این مقاله اثر قیمت تضمینی گندم بر تغییر در مازاد خالص مصرف کنندگان و ناکارایی رفاهی در تولید و مصرف بررسی شده است. در مدل عرضه و تقاضای عمده فروشی به اندازه هزینه های انتقال تغییر مکان می دهد و به موازات خود منحنی تقاضای سر مزرعه را به وجود می آورد. در این تحقیق برای دوره زمانی 1370 تا 1379 منحنیهای عرضه و تقاضای گندم با به کارگیری روش شبیه سازی براورد شده و سپس قیمت تعادلی تعیین گردیده و سرانجام نسبت قیمت تضمینی گندم به قیمت تعادلی، به عنوان پارامتر کلیدی، محاسبه شده است. این پارامتر در محاسبه عناصر تشکیل دهنده مازاد خالص اجتماعی و اجزای هزینه های ناکارایی رفاهی در تولید و مصرف سهم قابل توجهی دارد. نتایج این مقاله نشان می دهد که قیمت تضمینی گندم منفعت اضافی مصرف کنندگان را نسبت به تولید کنندگان می افزاید و از بار هزینه تحمیلی بر دوش جامعه می کاهد. بنابراین، پیشنهاد می شود در محاسبه رابطه قیمت تضمینی گندم و تعیین سهم اجزای آن و نیز تعدیل و تصحیح آن با شرایط اقتصادی بازنگری کلی شود.
خلاصه ماشینی:
"قیمت تقاضای سرمزرعه و عمدهفروشی در نقطه F برابر با (به تصویر صفحه مراجعه شود)و(به تصویر صفحه مراجعه شود)است و در اینحالت رابطه قیمت تقاضا با رابطه 1 مشخص میشود که همراه با سایر روابط موردنیاز جهت تعیین اجزای گوناگون هزینه حمایتی دولت در جدول 1 درج شدهاند.
در اینصورت مساحت مستطیل OdODOA1P هزینه پرداختی دولت را نشان میدهد که از سه جزء تشکیل یافته است: جزء اول تغییر در مازاد خالص تولیدکنندگان است که در ناحیهای به مساحت (به تصویر صفحه مراجعه شود)قرار دارد و مقدار آن معادل(به تصویر صفحه مراجعه شود)است و بهصورت زیر محاسبه میشود: (به تصویر صفحه مراجعه شود) از روابط عرضه محصول کشاورزی در نقاط OA و E در نمودار 1 جهت حل انتگرال فوق استفاده میشود و نتیجه بهدستآمده بهصورت رابطه 3 در جدول 1 نشان داده میشود.
در سال 1377 سود زارعان از قیمت تضمینی گندم در بازار عمدهفروشی حدود 3 برابر درآمد ناخالص تعادلی در بازار سرمزرعه بود،درصورتیکه سهم(به تصویر صفحه مراجعه شود)برای سال 1378 معادل 0/127 یعنی کمترین سهم در بین سالهای موردمطالعه بود(جدول 7).
نتایج بررسی اثر قیمت تضمینی گندم در اجزای هزینه حمایتی دولت نشان میدهد که در بازار عمدهفروشی منفعت خالص مصرفکنندگان بیشتر از تولیدکنندگان بوده،بهطوریکه در طول سالهای 1373 تا سال 1378 بهطور متوسط منفعت خالص اجتماعی در هزینه حمایتی دولت برابر با 85 درصد بوده که از این مقدار بهطور متوسط 63 درصد به مصرفکنندگان و 22 درصد بقیه به تولیدکنندگان اختصاص یافته است."