چکیده:
گردهمایی سقیفه که با پیشگامی انصار خزرجی- با انگیزۀ رقابت با مهاجرین و واهمۀ سلطه یابی قریش، و معطوف به تعیین حاکمیت سیاسی- برگزار شد، با ورود ابوبکر به صحنه، چنان جهت دهی شد که کفه به سود مهاجرین سنگینی کرد و برتری جویی آنها، لباس خلافت را بر اندام ابوبکر پوشاند.در جدال و مفاخرۀ میان انصار و مهاجرین حاضر در سقیفه، تمسک به کدام راهبرد، موجب تکیه زدن ابوبکر بر سریر خلافت شد و مدعیان را به حاشیه راند؟ یافته های پژوهش حاضر، بر این فرضیه مبتنی است که ابوبکر در سایۀ بازتولید مفاهیم «سیادت» قبیلهای و «البیت» جاهلی کوشید تا اولا سیادت قریش را بر سایر قبایل، عملی سازد و ثانیا جایگاه «مهاجرون الاولون» را به مرتبۀ « البیت» ارتقا بخشد تا خود به عنوان سخنگوی کهنسال آنها در سقیفه، قدرت را فراچنگ آورد و مدعیان را به حاشیه براند.
The meeting of Saqifa called by Ansar Khezerji was convened. When Abu Bakr entered the session the condition was changed in favour of Muhājirun and circumstances became fit for Abū Bakr to take the Caliphate. Regarding the dispute between Muhājir (immigrant) and Ansār (Supporter) over the Caliphate the question is: which strategy could pave the way for Abū Bakr to take that possession and repel the claimants? The findings in this study point to the hypothesis that Abū Bakr- by regenerating the Jāhili concepts of “Siyāda” and “al-Bayt”- could prove the superiority (Siyāda) of the Qurayshites over other tribes and promote the position of Muhājir to the rank of “al-Bayt” in order to seize the caliphate as their representative.
خلاصه ماشینی:
ابوبکر، عمربن خطاب و ابوعبیده جراح که به عنوان نخبگانی از قریش، در جهت دهی اجتماع کنندگان در سقیفه- برای انتخاب جانشین پیامبر- نقش اساسی ایفا نمودند و نیز شماری از نمایندگان انصار که در آن جمع حضور داشتند و انتخاب ابوبکر را مورد تأیید قرار دادند (طبری، بیتا: 3/206؛ مسعودی، 1948: 2/307؛ ابن قتیبه، بیتا: 1/16) در حساس ترین لحظهای که سرنوشت اسلام و مسلمین رقم می خورد، به ظاهر در خود احساس مسئولیت کردند تا با مشارکت در انتخاب خلیفه، امت اسلامی را از خطرها و تهدیدهای احتمالی و ادعای وحدت شکنانۀ خزرجی ها که با طرح نظریه «منا امیر و منکم امیر»، منادی مدیریت دوگانه در میان مهاجر و انصار شده بودند، محافظت نمایند (بلاذری، 1959: 1/158؛ ابن ابی شیبه، 1979: 14/565).
ادعای سعدبن عباده و حباب بن منذر در سقیفه، گویای این معنا بود که انصار خزرجی، خود را سزاوارتر از قریش در امر خلافت و مدیریت جامعه اسلامی میدیدند (طبری، بیتا: 3/ 220) اما استناد ابوبکر به خبر واحد «الائمة من قریش»، نه تنها ادعای برتری جویانۀ انصار را به چالش کشید (ماوردی، بیتا: 6؛ دیاربکری، 1283: 2/200)، بلکه بر اصل دیگری نیز انگشت تاکید نهاد که از چشم انصار به دور مانده بود و آن، اینکه رهبران قبایل عرب، از حاکم غیر قریشی متابعت نخواهند کرد (طبری، بیتا: 3/205؛ ابن هشام، 1416: 4/230؛ جاحظ، 1991: 201-200).
ir Researches on History of Iran and Islam, New edition, No. 12, 3nd year Winter 2012 Contents Method of itinerary writing in the West and Andelos: A Case Study on "Alrehlah Al Maghrabiah" AbouhAbdollah Abdari ……………………………………………Dr. Sadeq Ainevand, Mojtaba Garavand 1 Evaluation of a few historical narrations regarding Ghalies during Imam Ali’s Apostasy ……………………………………………………………………………..