چکیده:
موقعیت های اجتماعی و شغلی چه گونه در اختیار افراد قرار می گیرد؟ آیا همه افراد جامعه فرصت های یکسانی برای دستیابی به موقعیت های بالا و پایین دارند؟ دو رویکرد غالب در مطالعات مربوط به نابرابری های اجتماعی و تحرک اجتماعی، یکی وجه توزیعی نابرابری و دیگری وجه رابطه ای نابرابری خوانده می شود. در وجه توزیعی تحرک اجتماعی شغلی و در وجه رابطه ای تحرک طبقاتی مورد مطالعه قرار گرفته است.
جامعه آماری تحقیق حاضر کلیه رؤسای خانوارهای (شاغل و بیکار جویای کار) ساکن در محدوده شهر همدان در سال 1381 می باشند. روش تحقیق پیمایشی است. اطلاعات مورد نیاز از طریق پرسشنامه و با مراجعه به نمونه های انتخاب شده تکمیل گردیده است. نتایج تحقیق حاضر نشان می دهد، تحرک شغلی عمومیت دارد؛ اما تحرک طبقاتی محدود است، و طبقات به سوی ساخت یافتگی پیش می روند.
خلاصه ماشینی:
هدف تحقیق حاضر نیز تلاش برای پاسخگویی به این سؤال است که دگرگونیهایی که در چند دهه اخیر در ایران صورت گرفته چه تأثیری بر ساختار قشربندی جامعه شهری داشته است؟ 1 در دو دهه گذشته تغییرات اقتصادی و اجتماعی زیادی در جامعه ایران ایجاد شده است که به برخی از آنها اشاره میشود:در سالهای دهه اول بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، تأکید بر عدل و قسط اسلامی و اجرای سیاستهای مساوات گرایانه، از قبیل دولتی کردن صنایع و سیستم بانکی کشور، مصادرهها و ضبط اموال طبقات ثروتمند، وضع مالیاتهای تصاعدی و مالیات بر درآمد و ثروت، پرداخت سوبسیدهای مصرفی، سیاستهای تأمین مسکن و برنامههای مشوق افزایش جمعیت، سیاست گسترش نظام آموزش عالی و غیره شدیدا مطرح بودند.
مطالعات بعدی که توسط لیپست و بندیکس سرپرستی شد بر این اصول استوار بود که میزان نسبتا بالای تحرک اجتماعی برای اثبات و انسجام اجتماعی جوامع صنعتی جدید امری اساسی است، چنان که بدون عمل کردن چنین دریچه اطمینانی که ممکن است پیوسته منحصر به طبقات پایین شود امکان دارد به یک تعارض انقلابی بالقوه به سوی تواناییها و استعدادهای بالاتر جامعه بینجامد(لیپست و بندیکس، 1959).
فرزندان کارمندان اداری و دفتری نیز دارای 30 درصد وراثت شغلی میباشند اما در عین حال 15 درصد دارای تحرک صعودی میباشد و وارد گروه حرفهایها و نیمه حرفهایها شدهاند.
اما در نسل فرزندان بخش کشاورزی به 3 درصد کاهش یافته است و این نشان از تغییر ساختار شغلی در شهر همدان میباشد، نکته دیگر نفوذ سیاسی فروشندگان میباشد.