چکیده:
تحقیق حاضر با هدف شناخت و بررسی اثرات خشکسالی بر ساختار اقتصادی خانوارهای روستایی دهستان کویر انجام شده است. این پژوهش از نوع کاربردی است؛ و برای بررسی پارامترهای مورد بررسی از شیوه توصیفی- تحلیلی بهره برده است. داده ها براساس مطالعات میدانی و با روش نمونه گیری کوکران، از سطح 319 خانوار نمونه روستایی جمعآوری شده است. جمع آوری داده ها براساس شاخص های انتخابی و با استفاده از پرسشنامه خانوار انجام شده است. روایی پرسشنامه توسط متخصصین مورد بررسی قرار گرفت. ضریب اعتبار پرسشنامه نیز، برابر با 77/ 0 به دست آمده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از مدل AHP و نرمافزار SPSS استفاده شده است. نتایج نشان داد در بین ابعاد مورد مطالعه، منابع آب بالاترین رتبه اثرپذیری از خشکسالی را داشته است. در بین روستاهای مورد مطالعه در دهستان کویر، روستای سعدالدین نسبت به سایر روستاها از سطح خشکسالی کمتری برخوردار بوده است. همچنین خشکسالی در زمینه این مولفه های مورد استفاده (منابع آب، تولید، درآمد، سرمایه گذاری و کیفیت زندگی) میتواند پیامدهای منفی زیادی را در پی داشته باشد و موجب شده تا خانوارهای روستایی به میزان زیادی از خشکسالی مذکور آسیب ببینند. این پدیده را که نمی توان به طور کامل آن را کنترل نمود ولی میتوان با تمهیداتی از شدت پیامدهای منفی آن کاست.
خلاصه ماشینی:
در این راستا، برای تعیین سطح خشکسالی بر ساختار اقتصادی خانوارهای موردمطالعـه ، بر پایه مدل ارزیابی چند معیاری(١٩٩٩ ,Malczewski) مراحل مختلفی شامل تشکیل ماتریس ارزیـابی، تعیـین وزن شاخص های مرتبط و نیز استاندارد نمودن داده ها موردتوجه بوده است .
) مأخذ: یافته های تحقیق ، ١٣٩٦ به منظور تعیین میزان اثرات خشکسالی بر ساختار اقتصادی خانوارهای روستایی در دهستان مورد مطالعه از پنج مؤلفه استفاده شد که عبارتند از: منابع آب ، تولید، درآمد، سرمایه گذاری، کیفیت زندگی.
به هر حال ، بر اساس جمع بندی نتایج حاصل از پرسشنامه های خانوار، توجه به موارد زیر در جهت مدیریت خشکسالی در شرایط کنونی در ساختار اقتصادی خانوارهای روستایی دهستان کویر ضروری است : از نظر اقتصادی، کشاورزی با کاهش چشم گیر منابع آب سطحی و زیر سطحی در دشت کاشمر به ویژه دهستان کویر و همچنین کاهش کیفیت آب منطقه موردمطالعه (افزایش EC) باعث گردیده راندمان تولید بسیار کاهش و همچنین همان میزان کم تولید از کیفیت گذشته (سال های ترسالی) برخوردار نباشد؛ کاهش نزولات جوی و به تبع کاهش رطوبت خاک و از همه مهمتر افزایش بیماریهای گیاهی همه و همه خروجی جز خالی شدن برخی روستاها در پی نداشته است .
Application of Spatial EOF and Multivariate Time Series Model for Evaluating Agricultural Drought Vulnerability in Korea, Advances in Water Resources, Vol 34, Issue 3, PP.