چکیده:
اگر بپذیریم با اختراع ماشین چاپ، انسان وارد کهکشان " گوتنبرگ " شد باید اذعان داشت با اختراع رادیو و امکان استفاده از امواج الکترومعناطیسی، انسان وارد کهکشان "مارکون" گردیده است. پیشرفت روزافزون فناوریهای مخابراتی و بسترسازی مناسب آن برای انتقال سریع اطلاعات از یک سو و وابستگی شدید کلیه چهارچوبها و مناسبات اجتماعی به اطلاعات از دیگر سو، موجد دوران نوینی در عرصه حیات اجتماعی شده است که از آن به "جامعه اطلاعاتی" یاد می شود. ویژگیهای اصلی این جامعه، کوچک شدن جهان و تحقق دهکده جهانی و نیز گردش اطلاعات به منزله شریان اصلی حیات جامعه است. این تحول شگرف که بحق انقلاب اطلاعاتی نامیده می شود عرصه زندگی بشر و مناسبات آن را عمیقا تحت تاثیر قرار داده و چهارچوبهای کلاسیک توسعه را از "سرمایه محوری" به "دانش محوری" تغییر داده است. در این دیدگاه "تولید" ، "فراورش" ، "توزیع " و "مصرف" اطلاعات اصلی ترین رکن جوامع را تشکیل می دهند و پرواضح است زیرساخت این توسعه، تامین منابع نیروی انسانی و مهمترین خاستگاه برآوردن این نیاز، نظام آموزشی کشور است. بدین لحاظ نقش این مهم در بسترسازی مناسب فرهنگی _ آموزشی برای تربیت نیروهای خبره و کارآزموده در موضوع فناوری اطلاعات بیش از پیش نمایان می گردد. بدیهی است جهان آینده، جهانی کاملا متفاوت با امروز است جهانی که مقدرات آن در دست انسانهای توانمندی است که مناسبات و مختصات عصر اطلاعات را شناخته و بر اساس آن نهادها و روابط اجتماعی را طراحی می نمایند، از این رو با عنایت به اینکه مهمترین هدف نظام آموزشی کشور، شکوفا سازی استعدادها و خلاقیتهای دانش پژوهان در جهت تربیت نیروهای مستعدی است که بتوانند در آینده سکانداری کشتی حرکت جامعه را بر عهده گیرند، باید اذعان داشت توسعه مبتنی بر فناوری اطلاعات مهمترین راهکار تحقق چنین امری باشدکه می توان با برنامه ریزی دقیق و مال اندیش در تحقق آن گام برداشت.از دیدگاه دیگر تغییر رویکرد نظام آموزشی به سمت تحقق جامعه اطلاعاتی، خود می تواند به کمک استفاده از افزارهای فناوری اطلاعات صورت پذیرد، به تعبیر دیگر نظام آموزشی هم می تواند با جهت گیری آرمانی خطوط اصلی همگامی و هماوردی با قافله شتابان فناوری اطلاعات را ترسیم نماید و هم با رویکردی عملکردگرا با به خدمت در درآوردن این افزار، بسیار از فراز و نشیبهای این راه را هموار کند. از این رو در این مقاله سعی می شود با برشمردن ویژگیهای اصلی جامعه اطلاعاتی و نقش نظام آموزشی در تحقق آن، اهمیت جهتگیری اصلاحات نظام آموزشی با رویکرد فناوری اطلاعات مورد بحث بررسی قرار گیرد.
خلاصه ماشینی:
"واقعیت آن است که آهنگ پرشتاب تغییرات و لزوم پیشبینی جهت این تغییرات مستلزم راهبردی مبتنی بر مدیریت تغییر است که در آن با شناخت دائمی چالشها،راهکارهای مناسبی برای تفوق بر هریک شناخته شود؛بدین ترتیب تعیین راهبردهای اساسی در نظام آموزشی و نهادینه کردن آن در کشور و نیز تربیت نیروی انسانی کارا که توان مواجهه با موج جدید و هماوردی با قافلۀ شتابان تمدن اطلاعاتی را داشته باشد دو مأموریت اصلی وزارت علوم،تحقیقات و فناوری را در این حوزه تشکیل میدهد؛در این راستا میتوان سرفصلهای اصلی را در بندهای ذیل خلاصه کرد: الف-1:شناسایی جامعۀ اطلاعاتی و وجوه مختلف آن(مبانی،کارکردها و تأثیر آن بر نظام آموزشی)؛ الف-2:دورنمای نظام آموزشی در عصر جدید با توجه به تأثیر جهانیسازی و فناوری اطلاعات؛ الف-3:نظام سیاستگذاری آموزشی در عصر فناوری اطلاعات؛ الف-4:مطالعۀ تطبیقی نظامهای آموزشی جهان و تغییر کارکرد آنها در عصر جدید؛ الف-5:سواد اطلاعاتی )ycaretiL noitamrofnI( و راهکارهای تحقق آن در نظام آموزشی؛ الف-6:تعامل گرایشها و دروس با فناوری اطلاعات(تغییر/تعریف/ بازتعریف گرایش و رشته)؛ الف-7:طراحی درس،رشته،دانشکده و دانشگاه فناوری اطلاعات؛ الف-8:طرح جامع فناوری اطلاعات دانشگاههای ایران."