چکیده:
بهترین راه آشنا شدن با رهنمودهای پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآله و ائمه اطهار علیهمالسلام ، استفاده از سخنان
ایشان است . برای بهرهگیری از کلام ایشان ، باید به عواملی که در فهم حدیث موءثرند ،
توجه کرد . یکی از این عوامل ، شناخت و آگاهی از زمینههای صدور احادیث از
معصومان علیهمالسلام است .
پژوهش حاضر گامی در راه آشنایی با اسباب صدور و زمینههای آن است . بدین منظور ،
پس از مطالعه و بررسی منابع مختلف و جمعآوری اطلاعات لازم ، مطالب در دو بخش
تنظیم شده است . در بخش اول ، مباحثی همچون تعریف ، اهمیت ، فواید و آثار مربوط به
آن مطرح گردیده و در بخش دوم ، تحت عنوان اسباب صدور احادیث به بحث و بررسی
درباره انواع احادیث با توجه به اسباب صدورشان و نیز موضوعات اسباب صدور پرداخته
شده است . در آخر نیز مباحث مطرح شده جمع بندی گردیده است .
خلاصه ماشینی:
"(19) هر چند مطالب گفته شده میتواند درست باشد ، اما به نظر میرسد چنین نیست که تمام احادیث ، با توجه به سبب صدورشان قابل فهم باشند و درک آنها وابسته به سبب صدورشان باشد ، بلکه بسیاری از آنها به خودی خود دارای معنای واضح و روشنی هستند و سبب صدور ، فقط مصداقی خارجی و نمونهای است که حدیث ، درباره آن گفته شده است .
بعضی از سبب صدورها که در آنها سوءال پرسشگر یا وقوع حادثه ای نقل شده است ، جزئی و قابل ذکر بودند ، اما بعضی از اسباب صدور حدیث کلی بودند ؛ مانند بحثهای متوالی درباره یک موضوع ، طی چند روز یا چند هفته یا چند ماه ؛ از جمله ، جلسههای تفسیر آیات قرآن کریم ، جلسههای توضیح مسائل شرعی یا اصول اعتقادی ، جلسههای رد شبهات روز و ...
با توجه دو بحث مذکور ، میتوان نتیجه گرفت که رویه صحابه پیامبر صلیاللهعلیهوآله و ائمه علیهمالسلام به این صورت بوده است که ایشان ، بر طبق تعالیمی که از پیشوایان خود گرفته بودند ، اعتقاد داشتند که توجه به سبب صدور و نقل آن ممکن است باعث حصر معنای حدیث در آن مورد خاص شود .
این احادیث دارای سبب صدور بودهاند ؛ اما یا به دلایلی ، مانند توجه بیش ازاندازه به خود حدیث ، محدودیت نوشت افزار ، ممنوعیت نقل و نگارش حدیث ، شرایط تقیه ، حفظ سینه به سینه سبب صدورشان نقل نشده است و یا اصحاب معصومان علیهمالسلام برای جلوگیری از حصر معنای حدیث و اجتناب از برداشتهای سطحی و محدود آنها را نقل نکردهاند ."