چکیده:
امروزه استفاده از روشهای باروری کمکی در مواردی که زوج، زوجه و یا هر دو مشکل ناباروری داشته باشند، در مراکز درمان ناباوری در ایران انجام میشود. یکی از این روشها، نهاد اهدای جنین است که طبق قانون " نحوهی اهدای جنین به زوجین ناباور" مصوب سال 1382 و آیین نامهی اجرایی آن مجاز و قانون شمرده میشود. در این روش اسپرم و تخمک زوجین قانونی و شرعی در محیط آزمایشگاه تلقیح و جنین حاصل به زوجین قانونی و شرعی دیگری اهدا میشود.
خلاصه ماشینی:
"نتیجه آن که،عرف از رابطهی ژنتیکی فرزند با صاحب اسپرم و تخمک،عنوان نسب را انتزاع میکند،بنابراین،عنوان نسب،یک اعتبار صرف و قراردادی نیست تا بتوان با وضع و تدوین قانون،رابطهی شخص را از منشأ ژنتیکی جدا نمود،بلکه عنوانی دارای منشأ تکوینی،واقعی و طبیعی است،از این رو عرف،طفل را فرزند صاحب نطفه میشناسد و بین او و صاحبان نطفه،رابطهی نسب برقرار مینماید؛صاحب تخمک،مادر کودک محسوب میشود و نسب قانونی بین زنی که طفل در حم او رشد پیدا کرده و طفل به وجود نخواهد آمد،زیرا،تخمک این زن در پیدایش کودک،شرکت نداشته است و صرف تکامل یافتن و گذراندن مراحل رشد در رحم نیز سبب تحقق نسب نیست؛ (شهیدی،همان،ص 166)زیرا،اساس و منشأ تکون طفل،همان اسپرم مرد و تخمک (1)- «و هو الذی خلق من الماء بشرا فجعله نسبا و صهرا و کان ربک قدیرا» (2)- «إنا خلقنا الإنسان من نطفه أمشاج نبتلیه فجعلناه سمیعا بصیرا» (3).
دیدگاه مادر بودن صاحب رحم و ادلهی آن در مقابل دیدگاه یاد شده،برخی فقهای معاصر و نویسندگان براین عقیدهاند که اساسا در زمان نزول آیات و صدور روایات مردم به اطلاعات جدید پزشکی که کودک حاصل لقاح اسپرم و تخمک است،آگاهی نداشتند و رحم زن را ظرف رشد جنین میپنداشتند و با وجود این زن صاحب رحم را مادر میدانستند،این نشان میدهد که مبنای داوری آنها زاییدن بود؛ایشان زنی که کودک را زایمان میکرد،مادر میدانستند و قانون گذار اسلام نیز این عرف را تحت شرایطی امضا کرد."