چکیده:
در مقاله پیشین (اسلام و همبستگی اجتماعی) روشن شد که اسلام یک دین اجتماعی است و روح جمعگرایی، همبستگی اجتماعی و مشارکت جمعی در احکام و آموزههای این دین آسمانی و مترقی موجمیزند.در این مقاله در صدد معرفی یکی از احکام اجتماعی اسلام هستیم. از مهمترین احکام اجتماعی اسلام، فریضه بزرگ و بسیار مهم نماز است که روح جمعگرایی و همبستگی اجتماعی در آن بسیار آشکار بوده و تاروپود وجود این فریضه الهی را دربرگرفته است و زمانی که به صورت نماز جماعت و نماز جمعه اقامه میشود، ماهیت اجتماعی پیدا میکند و برگزاری آن به صورت جماعت، مطلوبیت ذاتی مییابد و هر چه اجتماعیتر و با همبستگی و همدلی بیشتر برگزار شود، مطلوبیت الهی بیشتر یافته، به نقطه کمال مطلوبیت خود نزدیک و نزدیکتر میشود.
خلاصه ماشینی:
"برخی از آثار سازنده و پیامدهای خوب اجتماع - که در پرتو نماز جماعت به دست میآید - این است که موجب زدودن کدورتها، بدبینیها، اختلافات و نزاعها شده، مایۀ پیوند دلها و روح تفاهم اجتماعی و برادری مسلمانان اعم از فقیر و غنی، سیاه و سفید و کوچک و بزرگ میشود و یک رنگی، صفا، صمیمیت، محبت و دوستی را جایگزین نفاق و دورویی، برتری جوییهای کاذب، درگیری و اختلاف میکند و نیز زمینه آگاهی انسان را از رخدادهای تلخ و شیرین جامعه و جهان فراهم میآورد.
نتیجهگیری با توجه به اهمیت بسیار فزایندۀ نماز جماعت و نماز جمعه در اسلام - که در آیات و روایات فراوانی بیان شده است - به همراه آثار و برکات بسیار سودمند و سازنده فردی و اجتماعی آن در ابعاد فکری - اعتقادی، سیاسی- اجتماعی، اخلاقی- معنوی و نیز اجر و پاداش اخروی فراوان مترتب بر آن، به جرئت میتوان گفت که فریضه نماز در پرتو برگزاریاش به صورت نمازهای جماعت و جمعه، به مرتبه عالی و کمال الهیاش میرسد و فضیلت آن به صورت فزایندهای ارتقا مییابد و بیشترین اثرگذاریاش را در فرد و اجتماع به جای میگذارد، به طوری که شاید بتوان گفت حقیقت و جوهره دین در آن نمودار گشته، تجلی میکند؛ به همین دلیل نماز (نماز جماعت و جمعه) را آینه تمام نمای فرهنگ غنی اسلام میگویند و از آن به عنوان «مکتب انسانسازی» یاد میکنند."