چکیده:
چنان که از کاربردهای روح در آیات قرآن و پاره ای از روایات پیداست، مقصود از روح در آن ها غیر از روح انسانی است. مقال? حاضر در بار? ویژگی های روح، با استفاده از آیات قرآن کریم و احادیث معصومان (ع) سخن می گوید و هدف از آن پی بردن به چگونگی و حقیقت وجودی روح و از رهگذر آن، دستیابی به شناخت هرچه بیشتر در بار? روح انسانی است. براساس آموزه های قرآن و حدیث، روح، موجودی مستقل، دارای حیات، علم و قدرت، از جنس امر و از ملکوت است. روح از زمر? فرشتگان نیست بلکه آفریده ای بزرگتر از آن ها و حقیقتی واحد است که مراتب و درجات گوناگون دارد؛ مرتب? والایی از روح، همراه رسول خدا(ص) و ائم? پس از اوست که هر زمان که خداوند اراده کند، ایشان را آموزش می دهد، موفق می نماید، باخبر می سازد و راهنمایی می کند. همچنین هم? انسان ها برخوردار از روحی هستند که وجود آن امری قطعی است و ظاهرا روح هم? آن ها از روحی که برتر از سایر ارواح و روح برگزید? خداست، نشات گرفته است.
خلاصه ماشینی:
3- ویژگیهای روح طبق آیات و روایات روح، دارای ویژگیهایی است که به شرح زیر بیان میگردد: 3-1- ویژگیهای روح در قرآن واژۀ روح 21 بار در 20 آیه از قرآن به کار رفته است که مفسران آن را در آیات مختلف به معانی گوناگونی چون جبرئیل، روح القدس، قرآن، وحی، روح انسان، سبب حیات، هدایت و حیات نفوس، نبوت، نفخ، رحمت، حضرت عیسی (ع)، قدرتی که خداوند با آن مردگان را زنده میکند، قدرتی که خداوند در انبیا قرار داده است، فرزندان آدم، ارواح آدمیان، لشکری از لشکرهای خدا، آفریدههایی چون انسان که انسان نیستند، مخلوقاتی که نه فرشتهاند و نه انسان، فرشتهای از فرشتگان و گروهی از فرشتگان تفسیر کردهاند (نک : قمی، 1/ 382 و 2/ 279؛ طوسی، التبیان، 3/ 401-402 و 6/ 359-360 و 10/ 249؛ طبرسی، مجمع البیان، 9/ 58 و 10/ 790؛ زمخشری، 4/ 156 و 781؛ ابوالفتوح رازی، 6/ 205-206 و 17/ 18 و 20/ 124-125؛ فخرالدین رازی، 32/ 234).
در کتب معتبر حدیثی کهن همچون کافی، بصائر الدرجات و کتابهای علما و مشایخ مشهور حدیث شیعه همچون کتابهای شیخ صدوق و شیخ مفید، در احادیث بسیاری که از روح سخن رفته یا احادیثی که در تفسیر آیات مربوط به روح بیان شدهاند یا در توضیحات خود این علما در بارۀ روح، اشاره نشده که روح همان روح القدس یا الروح الأمین است و به همین گونه در احادیث مختلفی که در بارۀ روح القدس و اوصاف آن بیان شده نیز گفته نشده که روح القدس همان روح یا الروح الأمین است (برای نمونه نک : صفار، 446-454؛ کلینی، 1/ 271-272 و 398؛ عیاشی، 2/ 270؛ صدوق، کمال الدین، 2/ 429؛ مفید، تصحیح اعتقادات الإمامیة، 80).