چکیده:
هدف از مطالعه حاضر، تحلیل عوامل موثر بر تجارت درون صنعتی ایران با کشورهای طرف تجاری بلوک های منطقه ای EU ، ECO ، GCC و ASEAN به تفکیک بخش های خدمات با استفاده از دادههای تلفیقی دوره 2009-1980 است. این مطالعه، مبتنیبر رویکرد پانل پویا بوده و در آن از روش گشتاورهای تعمیمیافته استفاده می شود. برای توضیح تجارت درون صنعتی خدمات بین ایران و کشورهای طرف تجاری، از متغیرهای اندازه اقتصادی، درآمد سرانه، سرمایهگذاری مستقیم خارجی، مسافت و عدم توازن تجاری استفاده شده است. نتایج برآورد مدل نشان میدهد که اندازه اقتصادی، درآمد سرانه و مسافت مهمترین متغیرهای توضیحدهنده تجارت درون صنعتی ایران و کشورهای طرف تجاری هستند. اندازه اقتصادی، رابطه مثبت با تجارت درون صنعتی دارد و از مهمترین متغیرهای توضیحدهنده تجارت درون صنعتی ایران و کشورهای طرف تجاری است. هر چه ابعاد اقتصادی بزرگتر باشد، نشانگر امکانات وسیع تر برای تمایز محصول و افزایش تجارت درون صنعتی است. درآمد سرانه دارای تاثیر منفی بر تجارت درون صنعتی است؛ به این معنی که در انتخاب کشورهای طرف تجاری باید ساختارهای متفاوت کشورها از طرف عرضه و از طرف تقاضا مدنظر قرار گیرد. هرچه ساختار درآمدی کشورها مشابه باشد، ساختار تقاضای آنها نیز مشابه بوده و سطح تجارت این کشورها گسترده خواهد شد. همچنین مسافت و عدمتوازن تجاری، تاثیر معکوسی بر جریان تجارت درون صنعتی خدمات در ایران دارند .
خلاصه ماشینی:
برای توضیح تجارت درون صنعتی خدمات بین ایران و کشورهای طرف تجاری ، از متغیرهای اندازه اقتصادی ، درآمد سرانه ، سرمایه گذاری مستقیم خارجی ، مسافت و عدم توازن تجاری استفاده شده است .
مبتنی بر این رویکرد، مقاله حاضر به تحلیل عوامل موثر بر تجارت درون صنعتی ایران با کشورهای طرف تجاری در بلوک های منطقه ای اتحادیه اروپا(EU)، اکو(ECO)، شورای همکاری خلیج فارس (GCC) و آسه آن (ASEAN) به صورت متقابل و به تفکیک بخش های خدمات در دوره ٢٠٠٩-١٩٨٠ براساس داده های پانل و بکارگیری روش گشتاورهای تعمیم یافته (GMM) پرداخته است .
همچنین فرضیه های مورد آزمون در این مطالعه عبارتنداز: • رابطه مثبتی بین تجارت درون صنعتی خدمات و اندازه اقتصادی کشورهای طرف تجاری وجود دارد.
هوملس و لیوینشون (١٩٩٥) تلاش کردند تجارت درون صنعتی را با مدل رقابت انحصاری برای کشورهای عضو OECD برآورد کنند، نتایج مطالعه آنها نشان داد که تجارت درون صنعتی تحت تاثیر درآمد سرانه کشورها است و رابطه معکوسی بین تجارت درون صنعتی و مسافت وجود دارد ( Hummels .
Greenaway, David & Milner Chris(1983), On the Measurement of Intra-industry Trade, Economic Journal,Vol. 93,900-908.
Hine and Chris, Milner (1995), Vertical and Horizontal Intra- Industry Trade: A Cross Industry Analysis for the United Kingdom, Economic Journal, 105, 1505-1518.
Helpman, E(1987), Imperfect Competition and International Trade: Evidence from fourteen Industrial Countries, Journal of Japononese International and International Economics, 1(1), 62-81.
Lancaster, Kelvin(1980), Intra-industry Trade under Perfect Monopolistic Competition, Journal of International Economics, 10, 151-175.
Krugman, P(1979), Increasing Returns Monopolistic Competition and International Trade, Journal of International Economics, 9 (4): 469-479.
Krugman, P(1981), Intra-Industry Specialization and the Gains From Trade, Journal of Political Economicy, 89(5): 959-973.