چکیده:
مقاله حاضر در پی فهم و سنجش ابعاد طرد اجتماعی در بین «زنان فقیر روستایی» بوده و به وضعیت طرد اجتماعی زنان فقیر برحسب متغیرها و شاخص های طرد اجتماعی می پردازد. سئوالات اصلی تحقیق این است که چگونه زنان در چرخه زندگی به گونه ای نظام مند از جریان اصلی اجتماع طرد و به حاشیه رانده می شوند؟چه عللی به طرد زنان از عرصه های اجتماعی انجامیده است؟ الگوی توزیع ابعاد طرد اجتماعی در میان زنان چگونه است؟ دراین تحقیق که از دو روش کمی (پیمایش) و کیفی (مصاحبه) استفاده شده، چهار بعد اصلی طرد اجتماعی یعنی: طرد از شبکه های حمایتی، روابط اجتماعی، مشارکت اجتماعی و همچنین شرمساری یا بدنامی اجتماعی، مورد سنجش قرار گرفته و توزیع آن در 169 نفر نمونه تحقیق به دست آمده است. همچنین با استفاده از روش کیفی کوشش شده درک عمیق تری از تجربه زیسته زنان در مورد طرد، فرایندها و علل آن به دست آید. بدین منظور، نمونه ای متشکل از 51 نفر از زنان به گونه ای هدفمند و بر اساس ویژگی های مختلف آنها تعیین و مورد مصاحبه قرار گرفته اند. نتایج تحقیق گویای آن است که طرد و محرومیت انباشتی زنان به موقعیت کنونی آنها برنمی گردد بلکه به گونه ای فرایندی، با پیشینه و گذشته آنها، با ویژگی های فردی، ساختار خویشاوندی، فقر مزمن و بین نسلی و با برخی وقایع خاص در ارتباط است. علاوه برآن، عوامل اجتماعی و فرهنگی (غیردرآمدی) متعددی در به حاشیه راندن زنان از جریان اصلی اجتماع نقش دارند که به نوبه خود می تواند فرصت خروج از فقر و محرومیت را برای آنها دشوار سازد.
خلاصه ماشینی:
سئوالات اصلی تحقیق این است که چگونه زنان در چرخة زندگی به گونه ای نظام مند از جریان اصلی اجتماع طرد و به حاشیه رانده می شوند؟چه عللی به طرد زنان از عرصه های اجتماعی انجامیده است ؟ الگوی توزیع ابعاد طرد اجتماعی در میان زنـان چگونه است ؟ دراین تحقیق که از دو روش کمی (پیمایش ) و کیفی (مصاحبه ) استفاده شده، چهار بعد اصلی طرد اجتماعی یعنی : طرد از شبکه های حمایتی ، روابط اجتماعی ، مشارکت اجتماعی و همچنین شرمساری یا بدنامی اجتماعی ، مورد سنجش قرار گرفتـه و توزیع آن در ١٦٩ نفر نمونة تحقیق به دست آمده است .
با وجود این ، «فقرا ممکن است در فقر باقی بمانند به این دلیل که به طور فعال، از بسیاری از شبکه های اجتماعی که می توانند به بهبود کیفیت زندگی آنها کمک کنند، طرد شده اند (همان: ٤٠)».
زنان سرپرست خانوار عموما بر این واقعیت تاکید داشتند که خویشـاوندان و اطرافیـان نزدیک آنها به دلیل فقر و گرفتاریهای روزمره، توانایی ، امکان و یا حتی فرصت حمایت کردن از آنها را ندارند و این فقط شامل حمایت مالی نمی شود بلکه حمایت های مستقیم دیگر نظیـر وقت گذاشتن برای یکدیگر، کمک در کارهایی که انجام آن به تنهایی ممکن نیست ، بده بستان برای تأمین مایحتاج زندگی و...