چکیده:
فرا تحلیل 49 اثر تحقیقی با رویکرد روانی ـ اجتماعی مربوط به پیشگیری از سوءمصرف مواد در داخل، طی سال های 1384 ـ 0â137 نشانگر نتایج زیر است: با توجه به تعدد متغیرهای مستقل اثرگذار بر گرایش به سوءمصرف براساس ضرائب اثرگذاری درجه بندی کوهن به ترتیب میزان های تاثیر، متغیرهای آموزش مهارت های زندگی و مقاومت اجتماعی و گروه همال و نوع دوستان هریک با 43 درصد میانگین اثرگذاری بر متغیر وابسته (رفتار اعتیادی و گرایش به سوءمصرف مواد)، آگاهی از اثرات مواد با 42 درصد میانگین اثرگذاری، کیفیت مناسبات و روابط فامیلی با 41 درصد میانگین اثرگذاری، عوامل خلقی و شخصیتی و جابجائی های مکانی و مهاجرت هریک با 39 درصد میانگین اثرگذاری، سن با 38 درصد میانگین اثرگذاری، نظارت و کنترل والدین و بیماری افسردگی هر کدام با 36 درصد میانگین اثرگذاری، متغیرهای رفتاری شخصیتی با 35 درصد میانگین اثرگذاری، تعاملات درون گروهی و عملکرد تحصیلی هریک با 34 درصد میانگین تاثیر، تاثیرات فیلم و کاریکاتور، عوامل خانوادگی و وضعیت فعالیت اقتصادی هریک با 33 درصد میانگین اثرگذاری، گروه درمانی و اعتیاد پدر هریک با 32 درصد میانگین اثرگذاری، سابقه اعتیاد در خانواده، اعتیاد پدر و حساسیت در روابط متقابل و سرند اختلال همراه هریک با 31 درصد میانگین اثرگذاری و آگاه سازی از طریق پوستر و کاریکاتور با â3 درصد میانگین اثرگذاری به عنوان عوامل موثر بر رفتار اعتیادی در مطالعات مرور شده مطرح اند که براساس ضرائب اثرگذاری درجه بندی کوهن در حد اثرات بالنسبه موثر می توان آنها را طبقه بندی کرد
خلاصه ماشینی:
فرا تحلیل ٤٩ اثر تحقیقی با رویکرد روانی ـ اجتماعی مربوط به پیشگیری از سوءمصرف مواد ، نشانگر نتایج زیر است : با توجه به تعدد متغیرهای مستقل اثرگذار بر گرایش به سوءمصرف براساس ضرائب اثرگذاری درجه بندی کوهن به ترتیب میزانهای تاثیر، متغیرهای آموزش مهارتهای زندگی و مقاومت اجتماعی و گروه همال و نوع دوستان هریک با ٤٣ درصد میانگین اثرگذاری بر متغیر وابسته (رفتار اعتیادی و گرایش به سوءمصرف مواد)، آگاهی از اثرات مواد با ٤٢ درصد میانگین اثرگذاری، کیفیت مناسبات و روابط فامیلی با ٤١ درصد میانگین اثرگذاری، عوامل خلقی و شخصیتی و جابجائی های مکانی و مهاجرت هریک با ٣٩ درصد میانگین اثرگذاری، سن با ٣٨ درصد میانگین اثرگذاری، نظارت و کنترل والدین و بیماری افسردگی هر کدام با ٣٦ درصد میانگین اثرگذاری، متغیرهای رفتاری شخصیتی با ٣٥ درصد میانگین اثرگذاری، تعاملات درونگروهی و عملکرد تحصیلی هریک با ٣٤ درصد میانگین تاثیر، تاثیرات فیلم و کاریکاتور، عوامل خانوادگی و وضعیت فعالیت اقتصادی هریک با ٣٣ درصد میانگین اثرگذاری، گروه درمانی و اعتیاد پدر هریک با ٣٢ درصد میانگین اثرگذاری، سابقه اعتیاد در خانواده، اعتیاد پدر و حساسیت در روابط متقابل و سرند اختلال همراه هریک با ٣١ درصد میانگین اثرگذاری و آگاهسازی از طریق پوستر و کاریکاتور با̂a ٣ درصد میانگین اثرگذاری به عنوان عوامل موثر بر رفتار اعتیادی در مطالعات مرور شده مطرحاند که براساس ضرائب اثرگذاری درجه بندی کوهن در حد اثرات بالنسبه موثر می توان آنها را طبقه بندی کرد .
در تحقیق حاضر که با هدف فراتحلیل تحقیقات داخلی معطوف به پیشگیری از سوءمصرف مواد و با رویکرد روانی ـ اجتماعی ٤ طی یک دهه و نیم گذشته صورت گرفته است ، سعی گردیده است در پرتو نتایج حاصله از فراتحلیل ضمن وقوف به حدود و دامنة شناخت در باب عوامل خطرزا و عوامل محافظ و نیز آگاهی از میزان توزیع و فراوانی تحقیقات انجام یافته و بالاخره وقوف به رویکردهای نظری و فرضیات مورد تاکید در تحقیقات انجام شده بتوان با نگاهی جامع به ارایة پیشنهاداتی در خصوص راهبردهای تحقیقاتی مربوط به پیشگیری از سوءمصرف مواد در کشور پرداخت و زمینه را برای تدوین برنامه های روانی ـ اجتماعی پیشگیری و آگاهسازی در حیطه های مختلف فراهم ساخت .