چکیده:
شهرهای کهن ایران به زیباترین وجه بیانگر هویت کالبدی و بصری برای درک کارکردهای شان بوده اند؛ لیکن امروزه منظر شهرها فاقد چنین هویتی اند. به عبارت دیگر، سیمای بیرونی عناصر شهرهای معاصر انعکاس دهنده هویت ساکنان آنها نیست و چنین به نظر می رسد که هیچ تلاش آگاهانه و هدفداری به منظور هویت بخشی به آنها صورت نپذیرفته است. در این شهرها، بسیاری از نشان ها و نمادهای هویت فرهنگی یا به کلی از بین رفته اند و یا به شدت کمرنگ شده اند و کاربرد این علائم بر پیشانی تعداد اندکی از بناها، تنها تلاشی انفرادی از سوی معدودی از کارفرمایان و معماران و یا گاه صرفا تقلیدی ناموزن است. چنانچه کاربرد این عناصر نمادین تلاشی باشد برای هویت بخشی به شهرهای ایران، و در صورتی که کاربرد نشان ها و نمادهای اسلامی در بناهای تازه احداث شده میسر گردد، بایستی راهکارهای استفاده بجا و محتوایی از آنها و نیز فرایند انجام این امر را مطالعه و معین کرد. در پژوهش حاضر تلاش گردیده است تا ضمن بررسی نقش ارتباطی نمادها و نشان ها در شهرهای کهن، فلسفه و چگونگی کاربرد این علائم مورد بحث قرار گیرد و راهکارهای اجرایی استفاده از آنها در شهرهای نوبنیاد مشخص گردد. در نتیجه این پژوهش، روشن گردید که کاهش روند استفاده از نشان های بیگانه در نماد فضاهای شهری و تقویت هویت بصری شهرها با بهره گیری از نمادهایی که انعکاس دهنده فرهنگ و اعتقادات ساکنان آنها باشند و در تعدیل روحیات اجتماعی شهرنشینان سودمند گردند، امکان پذیر است. بدین منظور و در جهت تشخیص کاربری بجا و محتوایی نمادها و نشانه ها، تعیین ضوابط و مقررات ذی ربط و توقف کلیه برنامه های مخرب به وسیله واحدهای نامتجانس، پیشنهاد گردیده است تا کمیسیونی با عنوان «کمیسیون نمادها و نشانه های فرهنگی» در وزارت مسکن و شهرسازی تشکیل گردد تا به انجام این امر مهم مبادرت ورزد.
خلاصه ماشینی:
"اگر فضاهای شهری عرصه تجلی فرهنگ و تاریخ ملتها شمرده شوند،آن گاه میتوان پذیرفت آنچه که امروز درشهرهای ایرانی رخ مینماید نوعی عدول از ارزشهای غنی فرهنگی و کهن ساکنان این سرزمین و با نگاهی عمیقتر«واژگونی هنر زمانه»(ندیمی،1378،32)است.
در صورتی که کاربرد نشانها و نمادهای اسلامی در بناهای مدرن و بافت جدید شهرهاامکانپذیر باشد،راهکارهای استفاده بجا و محتوایی از آنها چیستند و فرایند انجام کار چگونه است؟هدف اصلی تدویننوشتار حاضر آن است که پیشنهادهایی اجرایی در جهت تبدیل شهرهای معاصر به تجلیگاههای عینی ارزشها وباورهای دینی و فرهنگی ساکنانشان به دست دهد.
اگر چه کاربرد مظاهر،علائم و سمبلهای فرهنگ گذشته این سرزمین در فضاهای نوسازی شهری،از سویدستاندرکاران معماری مدرن مورد انتقاد قرار گرفته،لیکن به یقین در زندگی روزمره ساکنان شهرها ارزشها و مفاهیمیوجود دارد که از راه عناصر کالبدی یا قابل لمس،میتوان آنها را به دیگران منتقل ساخت.
در شرایطی که عدهای بر نوآوری و جهانی شدن تأکید ورزیدهاند(کلانتری،1382)،گروهی نیز بر حفظ هویت ملی-مذهبی و رعایت اصول معماری ایرانی-اسلامی نظیر توجه به مؤانست انسان با محیط فیزیکی و طبیعت،مردمی بودنفضاها و ایجاد نشاط معنوی در حین عفت و سادگی پافشاری و پیشنهاد کردهاند که بدین منظور آن دسته از طرحهایمعماری و شهری که با رعایت اصول ذکر شده و نیز با توجه به حفظ ارزشهای فرهنگی تهیه میشوند مورد تشویقدولت قرار گیرند(نویسندگان،1375،90).
oN,raeY ht41,tnempoleveD nabrU dna fo yrtsiniM,narheT,thguohT & erutluC fo tsrubtuO eht,erutcetihcrA,6991,.
P,noitide tsriF,noitacilbuP hsuoroS,narheT ,''erutluC cilbuP eht''fo muisopmyS eht fo noitaralceD laniF ehT,6991,srehcraeseR :narheT,imoomU e-gnahraF fo lanruoJ lacidoireP eht ni,msinabrU & erutcetihcrA ."