چکیده:
تحلیل ماهواره ای ـ همدیدی پدیدهی گردوغبار (گردوغبار تیرماه 1388) طوفان های گردوغبار بهعنوان پدیده های غالب مناطق خشک و نیمه خشک در بیرون از فضای شهرهای بزرگ، بیشترین تاثیر را در کیفیت هوا دارند. یکی از شدیدترین توفان های گردوغبار در تیر ماه 1388 رخ داد که بیش از 17 استان کشور را تحت پوشش قرار داد. شناسایی منابع و کانون های برداشت ذرات معلق، الگو و نحوهی شکل گیری و پراکنش گردوغبار، اهداف اصلی این پژوهش را دربرمی گیرد. در این ارتباط، برای شناسایی کانون های اصلی گردوغبار از تصاویر مادیس محصول MOD02 استفاده شد. این تصاویر پس از تصحیح هندسی و اعمال حد های مناسب با توجه به ویژگی های دمای درخشایی مورد بررسی قرار گرفتند. تفاوت دمای درخشایی ذرات جامد معلق در طول موج های 5/8، 11 و 12 میکرومتر، شناسایی پدیدهی مزبور را امکان پذیر میکند، بدین صورت که با افزایش مقدار گردوغبار، اختلاف (〖BT〗_(8.5)-〖BT〗_11) و (〖BT〗_11-〖BT〗_12) افزایش و مقدار (〖BT〗_11-〖BT〗_12) کاهش می یابد. پس از بارزسازی گردوغبار و ایجاد تصاویر رنگی کاذب، وضعیت همدیدی مناطق بیایانی واقع در کرانهی شمالی رود فرات در کشور سوریه و مناطق بیابانی عراق، بهعنوان کانون های شکلگیری گردوغبار مورد مطالعه شناخته شدند. برای این کار داده های مولفه ی مداری، نصف النهاری، خطوط هم فشار و خطوط ارتفاع، از نوع داده های بازتحلیلشدهی سطح دو با قدرت تفکیک مکانی 5/2 درجهی طول و عرض جغرافیایی، بهصورت میانگین روزانه در روزهای معرفیشده بهدست آمده و ترسیم شدند. نتایج پژوهش نشان میدهد که مکان گزینی محور ناوه و منطقه ی واگرایی بالایی در تراز 500 هکتوپاسکال و شکل گیری سلول کم فشار حرارتی در سطح زمین، نقش اصلی را در شکل گیری و هدایت گرد وغبار بهسمت ایران دارند.
خلاصه ماشینی:
"از دادههای سنجش از دور برای ردیابی،تشخیص و بارزسازی و شناسایی منشأ گرد و غبار در سطح جهاناستفادههای فراوانی شده است که بیشتر از تصاویر سنجندهی مادیس{o5o}و RRHVA {o6o}،به دلیل ویژگیهای بیهمتای آنهابهره جستهاند(ایوان{o7o}و همکاران،2004؛هانگ و ونگ{o8o}،2007؛زیو{o9o}و همکاران،2010؛سان چائو{o10o}و همکاران،20072007 و کلوسر و شپانسکی{o11o}،2009).
gnitciderP tnemnorivnE rof retneC lanoitaN o} (به تصویر صفحه مراجعه شود) روششناسی مطالعه مطالعهی حاضر در دو بخش جداگانه انجام شده است(شکل شمارهی 2)،ابتدا با کمک تصاویر ماهوارهای مادیس وروشهای سنجش از دور،گرد و غبار در منطقهی مورد مطالعه آشکارسازی شده است،مطالعهی شرایط آب و هواشناسیمنطقه در سطح زمین و سطح 500 هکتوپاسکال امکان شناسایی کانونهای تشکیل گرد و غبار و مسیر حرکت آتی آنها راامکانپذیر کرد.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) همانگونه که در نمودارهای شکل شمارهی 4 نشان داده شده است،اختلاف دمای درخشایی طول موج 11 و 12میکرومتر برای ابر،همانند گرد و غبار منفی است و اختلاف آن با گرد و غبار در دمای درخشایی طول موج 12 میکرومتراست؛بدین صورت که ابر دماهای کمتر را اختیار میکند و در هیچ یک از نمونهها دمای بالاتر از 300 درجهی کلوین رانشان نمیدهد،در صورتی که گرد و غبار دماهای بالاتر را نشان میدهد.
در شکل شمارهی 6 منشاء طوفان به طول کامل مشخصاست؛به گونهای که ذرات معلق موجود در طوفان بارزسازی شدهی 14 تیرماه،همچون نواری از بیابانهای بین عراق واردن(بادیه الشام-بخش شمالی شبه جزیرهی عربستان از حدود فلسطین تا جنوب غربی عراق،بین کشورهای عراق،سوریه،اردن و عربستان سعودی-و بیابان الراقه)به سمت شرق کشیده شده است."