چکیده:
کتابخانهها در راستای پاسخگویی به پرسشهای کاربران از شیوههای مختلفی استفاده کردهاند و سیر پیشرفت آنها به سوی یافتن راههای بهتر پاسخگویی همچنان ادامه دارد. در این میان بخش مرجع کتابخانهها نیز در معرض تغییر و تحول بودهاند. تغییر و تحول در بخش مرجع کتابخانهها به مقدار زیادی در نتیجة رشد و پیشرفت فناوریهای ارتباطی و گسترش شبکهها بوده است. تأثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر بخش مرجع باعث ایجاد نوع دیگری از خدمات مرجع گردیده که از لحاظ ماهوی به دنبال تکمیل خدمات مرجع به شکل سنتی، ولی از لحاظ شکلی با آن متفاوت میباشد. این نوع خدمات مرجع، «خدمات مرجع الکترونیکی» نام گرفتهاست. در این مقاله دو شیوة ارائة خدمات مرجع الکترونیکی، یعنی خدمات مرجع از طریق پست الکترونیکی و خدمات مرجع بیدرنگ مورد بررسی قرار خواهند گرفت.شیوة مطالعه، کتابخانهای و هدف مقاله، بررسی مزایا و معایب و افقهای آیندة این نوع از خدمات و ارائة نمونههایی از همکاری بین مؤسسات در انجام آنها میباشد
خلاصه ماشینی:
"با وجود مزایا و معایب مذکور در پست الکترونیکی، این فناوری همچنان یک ابزار ارتباطی در بخش مرجع کتابخانههای استفادهکننده میباشد و برای پاسخگویی به مراجعان اینترنتی کتابخانه به کار گرفته میشود و میتوان پیشبینی کرد که همچنان، یکی از شیوههای پاسخگویی به مراجعان در عصر اطلاعات باقی خواهد ماند.
خدمات مرجع بیدرنگ خدمات مرجع بیدرنگ یا خدمات مرجع زنده خدماتی است که در طی آن، کاربر کتابخانه با استفاده از نرمافزار مخصوص بخش مرجع کتابخانه که در سایت کتابخانه قرار داده شده، پرسش مرجع خود را مطرح میکند و کتابدار مرجع نیز به طور همزمان پاسخ ممکن را ارائه میدهد.
در این بخش از مقاله به چندین شیوه اشاره میشود: فناوری «چت»:[11] این فناوری از سال 1995 در ارائة خدمات مرجع الکترونیکی به کار گرفته شده: کاربران با اجرای برنامة ویژهای که در بخش مرجع کتابخانهها قرار داده شده و اغلب با عنوان «لایو چت»[12] مشخص میشود، با کتابدار ارتباط برقرار میسازند و پرسش خود را مطرح میکنند.
در حال حاضر کتابخانهها میتوانند از نقاط مختلف با یکدیگر همکاری کنند،کاربران میتوانند پرسشهای خود را همزمان به چندین کتابخانه ارسال نمایند، متخصصین موضوعی به راحتی در دسترس کتابخانهها و کاربران قرار دارند، و مسئلة زمان و مکان برای ارائة پرسش و پاسخهای مرجع تا حدودی رنگ باخته است.
"Electronic Reference Services".
"Web Contact Center Software: tools for doing reference in an online environment".
"The future is Now: reference service for the electronic era".
"Quality standards for digital reference consortia".
"Using the Internet for reference online".
"Introduction: the foundations of digital reference".
"Question Interchange Profile (QUIP): Metedata for cooperative reference".
"The use of ICQ in providing real time reference services"."