چکیده:
مهمترین کاربری های شهری است که از آن همانند شش های تنفسی شهرها یاد می کنند. این کاربری می تواند بیشترین نقش را در تغییر هوای شهر و شادابی مردم داشته باشد؛ پس این کاربری می بایست مولفه هایی چون امکانات، زیبایی، امنیت، دسترسی راحت، توزیع مناسب در سطح شهر و مساحت مناسب داشته باشد تا بتواند نقش خود را به درستی انجام دهد و مورد استقبال خانواده ها قرار گیرد. شهر الشتر ازجمله شهرهایی است که پارکهای آن از لحاظ داشتن مولفه های یاد شده در وضعیت مناسبی نیست و همین مسئله باعث شده که برخی از پارکهای آن نقش گذرگاهی به خود بگیرند و با استقبال خانوادهها روبهرو نشود. هدف مقالهی حاضر، اولویتبندی پارکهای شهر با توجه به مولفه های داشتن امکانات، زیبایی، امنیت، دسترسی راحت، توزیع مناسب در سطح شهر و میزان مساحت است. در این پژوهش از روش TOPSIS و سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS)) استفاده شده است؛ بر این اساس، هر کدام از پارکهای شهر از لحاظ مولفه های گفته شده، مورد مطالعه، بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. اولویت بندی پارک در شش گام TOPSIS انجام گرفته است. در مرحلهی دوم، داده های اطلاعاتی مولفه های یاد شده از هر پارک به GIS وارد شده تا اولویت بندی پارکها از این روش نیز انجام شود. در مرحلهی سوم، نتایج حاصل از مدل TOPSIS و GIS با هم ترکیب شده و نتایج نهایی بهترین پارک شهر و اولویت بندی پارکها بهدست آمده است. نتایج نشان می دهد، که پارک شهید استویی با رتبه (CL) 783/0 بهترین و در اولویت نخست قرار دارد، پارک صخره ای با رتبهی 743/0 در اولویت دوم، پارک شهید رجایی با رتبهی 591/0 در اولویت سوم و پارک شهید باهنر با رتبهی 170/0 در اولویت چهارم قرار گرفته است. با استفاده از GIS و از پیوند نقشه های وزندهی شده با توجه به میزان اهمیت معیارهای مورد نظر، نقشهی نهایی حاصل شده که در آن پارک شهید استویی با 80 % شرایط، پارک صخره ای با 70 % شرایط، پارک شهید رجایی با 60 % شرایط و در آخر پارک شهید باهنر با40 % شرایط اولویت بندیشان مشخص شد. بنابراین استفاده از مدلهای کاربردی و توانمند های GIS می تواند ما را در استفادهی بهتر و مناسب تر از کاربری های زمین شهری و آمادهکردن کاربری های دیگر بهره مند کند و از دوبارهکاری ها که هزینهی جاری شهرها را افزایش میدهد بی نیاز کند.
خلاصه ماشینی:
"با توجه به موارد بالا و مسائل مطرح شده،فرضیهی پژوهش به این شکل طرح میشود: با استفاده از مدل تصمیمگیری SISPOT و سیستم اطلاعات جغرافیایی SIG ،میتوان بهترین و مناسبتریناولویتبندی پارکهای سطح شهر الشتر را براساس نگرش شهروندان(منطبق برنامهریزی شهری)مشخص و معلومکرد.
در این مقاله تلاش شده با استفاده از مدل SISPOT و SIG و اعمال دیدگاه مردم،پارکهای سطح شهر الشتر سطحبندی و اولویتبندی شوند تا بتوان بهترین پارک شهر را با توجه به موارد بیان شدهمشخص و معین کرد.
پیشینهی تحقیق پیشینه و سوابق نظری پژوهش نشان میدهد که منابع مرتبط علمی بسیاری در خصوص بررسی فضای سبز شهری بااستفاده از SISPOT و SIG در سطح دنیا وجود دارد؛اما به طور اختصاصی این موضوع در شهرهای استان لرستان وشهر الشتر انجام نپذیرفته است.
شاخصهای پژوهش:شاخصهایی که برای مکانیابی و اولویتبندی پارکهای شهری شهر الشتر با استفاده از روشتحلیل سلسلهمراتبی SISPOT و SIG استفاده شده است،در شکل(2)به صورت مشخص آمده است.
با توجه به این که اولویتبندی پارک در مدل SISPOT با نتایج حاصل شده از SIG یکسانبوده است،با اطمینان میتوان گفت که پارک شهید استویی و پارک صخرهای در اولویتهای نخست قرار دارند ومسئولان شهر میتوانند نسبت به تجهیز و امکانات بیشتر آن همت کنند.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) با کمک مدل SISPOT و SIG بهترین پارک شهر و اولویتبندی پارکهای شهر الشتر مشخص شد که در آناولویتبندی پارکها با توجه به بیشترین فاکتور مثبت انجام گرفته بود.
همانگونه که در متن مقاله نیز اشاره شد،ما پارکهای شهر الشتررا با استفاده از مدل SISPOT و SIG بررسی کردیم و برای اولویتبندی و پیدا کردن بهترین پارک شهر از این مدلیاری گرفتیم."