چکیده:
کرنوپلیتیک (ژئوپلیتیک زمان) به معنی مدیریت زمان و استفاده از فرصتهای ژئوپلیتیک است. موقعیت ژئوپلیتیک کشورها با عوامل متعددی چون منازعه، انقلاب، و تغییر در موازنههای قدرت متغیر است. از سال ۱۹۹۲در پی فروپاشی اتحاد شوروی ایران و ترکیه، پل ارتباطی مناطق پراهمیت دنیا شدند و این تحول ژئوپلیتیک همگون سبب رﻗﺎﺑﺖ دو کشور شد. به دلیل سیاستهای خصمانه غرب، جایگاه ایران در منطقه براساس توانمندیهای واقعی شکل نگرفت، از طرف دیگر ژئوپلیتیک جدید ترکیه براساس مسیرلولههای انتقال انرژی پدید آمد. امروزه ترکیه در حال تبدیل شدن بههاب انرژی منطقه است. این مقاله باروش توصیفی- تحلیلی بدنبال پاسخ به این سئوال است که: «کرنوپلیتیک مناسبات انرژی ایران و ترکیه پس از فروپاشی شوروی چگونه بوده است»؟ «دشمنیهای آمریکا ، ناکامیهای ایران در دیپلماسی و نگاه رهبران ترکیه باعث شد تا ترکیه، با وجود فقیر بودن منابع انرژی، در کرنوپلیتیک موقعیت ممتازی را برای خود رقم بزند.» روابط اقتصادی، بویژه انرژی نفت و گاز بازدارنده ی قطع رابطه سیاسی دو کشور است. امروزه ﻛﺸﻮری ﻛﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺮ ﻣﻨﺎﺑﻊ و ﺧﻄﻮط اﻧﺘﻘﺎل اﻧﺮژی ﺑﻮﻳﮋه ﻧﻔﺖ و ﮔﺎز ﺗﺴﻠﻂ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ، در شمار قدرتهای برتر جهانی خواهد بود.
خلاصه ماشینی:
یکـی از ایـن موارد با اهمیت محل عبور لوله های انرژی نفت و گاز است نه تنها خطوط نفت دریـای خـزر مثـل خـط باکو- جیهان و نیز خط ناباکو به جای عبور از ایران از این کشور گذر می کند بلکه ترکیه از طریق انتقال گاز ایران به آن کشور، به عنوان صادر کننده به اروپا سود سرشـاری مـی بـرد.
آنچه از بعد منطقه ای برای ترکیه اهمیت دارد این است که به پیشنهاد ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه در سال ٢٠٠٩ قرار است طرح جریان آبی با اتصال به خط لولۀ جیحان گاز را به کشورهای سوریه ، لبنان ، اسراییل و قبرس منتقل کند پذیرش این پیشنهاد از سویکشورهای مشارکت کننده برای ترکیه ، پیامدهای سیاسی مهمی را به دنبال خواهد داشت : نخست ، با افزایش توان ترکیه برای انتقال گاز به کشورهای بیشتری ، این کشور میتواند بــه کانون انرژی منطقه تبدیل شود این امکــان و دیگر سیاســت های ترکیه در منطقه مانند میانجیگری در مورد اختلاف های منطقه ای مانند پروند̧C هسته ای ایران ، حمایت از حرکت های انقلابی در منطقه و همچنین سرمایه گذاری های اقتصادی میتواند به خواست ترکیه برای تبدیل شدن به هژمون منطقه ای کمک کند؛ دوم ، تبدیل شدن به قطب انرژی منطقه برای عضویت کامل ترکیه در اتحادیۀ اروپا نیز مهم است .
The Impact of the Arab World Developments on the Regional Politics of Iran and Turkey, Geopolitical Quarterly, 12(1).