چکیده:
سوداگری انسان، فرایندی است شامل رفتارهای مختلف مجرمانه که بر تجارت انسان به منظور بهره کشی از او استوار است. پروتکل پیشگیری، سرکوب و مجازات سوداگری اشخاص به ویژه زنان و کودکان (پروتکل پالرمو)، جرم سوداگری انسان را که با دخالت گروه های جنایی و به قصد تحصیل منافع مادی و مالی و معمولا با عبور از مرز کشورها انجام می گیرد، «سازمان یافته» و «فرامرزی» می داند؛ ولی در حقوق آلمان و کنوانسیون اقدام علیه سوداگری انسان شورای اروپا (کنوانسیون ورشو)، جرم مزبور ماهیتا سازمان یافته نیست. کنوانسیون ورشو، جرم سوداگری انسان را به دلیل آن که حقوق اساسی بشر، مثل حق انتخاب را نادیده می گیرد صریحا نقض حقوق بشر قلمداد کرده است و همزمان تکالیفی را برای حمایت از بزه دیدگان توسط دولت ها مقرر کرده است. در آلمان، جرم سوداگری انسان، شامل همه اشکال بهره کشی جنسی و کار و همچنین سوداگری داخلی و فراملی است و قوانین آلمان با پیروی از آموزه های حقوق بشری، تدابیر حمایتی از بزه دیدگان را پیش بینی کرده اند. در ایران قانون موسوم به «مبارزه با قاچاق انسان»،جرم سوداگری انسان را اصولا سازمان یافته تعریف نکرده و آن را با عبور از مرز محقق می داند. شایسته است قانونگذار ضمن اصلاح قانون، جرم سوداگری انسان را شامل همه اشکال سوداگری داخلی و فراملی آن کند و سازمان یافتگی را موجب تشدید مجازات مرتکبین قرار دهد. همچنین متاثر از آموزه های اسلامی و حقوق بشری از بزه دیدگان حمایت کند و با الحاق به کنوانسیون جرم سازمان یافته فراملی و پروتکل پالرمو، همکاری با سایر کشورها برای مبارزه با سوداگری انسان را آشکارتر کند.
خلاصه ماشینی:
پیامدهای نگرانکننده سوداگری انسان و نقض حقوق انسانی بزهدیدگان موجب شد، دولت ها و سازمانهای مدافع حقوق بشر برای مبارزه با آن و حمایت از بزهدیدگان جرم و تمهید همکاری پلیسی و قضایی دولت ها در این مورد به تنظیم اسناد فراملی مبادرت کنند که پروتکل پیشگیری، سرکوب و مجازات سوداگری اشخاص به ویژه زنان و کودکان موسوم به «پروتکل پالومو» وتکمیل کننده کنوانسیون ملل متحد علیه جرم سازمانیافته فراملی مصوب ٢٠٠٠ از مهم ترین آنها است .
٢. تعریف جرم سوداگری انسان: بررسی تأثیرپذیری حقوق آلمان و ایران از اسناد فراملی در ادبیات پارسی ، کلمه قاچاق بیش تر برای کالاها و اجناس به کار رفته است [١٩، ص٥١١؛ ٢٠، ص٢٠٦٧؛ ٢١، ص٥٤٤٣]؛ اما به تدریج اصطلاح «قاچاق انسان» که معادل آن در زبان 90 انگلیسی human trafficking، در زبان آلمانی der menschenhandel و در زبان عربی الاتجار بالبشر است و به ویژه به ماهیت نامشروع اقدام مرتکب در انتقال شخص ،سوداگری و بهرهکشی از او دلالت دارد، به ادبیات حقوقی پارسی راه یافت و پیشنهاد ما استفاده از عبارت «سوداگری انسان» به جای آن است .
آلمان تصمیم راهبردی مصوب ٢٠٠٢ شورای اروپا را به اجرا در آورده و کنوانسیون ورشو را نیز در ١٧ نوامبر ٢٠٠٥ امضا، ولی هنوز تصویب نکرده [١٢، ص١٩٤]، اما با توجه به امضای اسناد اشاره شده، در کشور آلمان تغییرات قابل توجهی در مورد سوداگری انسان واقع گردیده است ؛ چنانکه با اصلاحات سی و هفتم قانون جزایی آلمان در سال ٢٠٠٥ مفهوم جرم توسعه یافته است وسوداگری نه تنها به منظور بهرهکشی جنسی ، بلکه به منظور بهرهکشی از کار و خدمات دیگران نیز همچون تشویق به این اقدامات به عنوان سوداگری انسان معرفی شده است [٢٧، ص١١٢-١١٣].