چکیده:
پس از سال ها خلا قانونی درخصوص حمایت از طرح های صنعتی، قانون حمایت از اختراعات، طرح های صنعتی، علائم و نام های تجاری، مصوب1386، نتوانست تعریف جامعی از طرح صنعتی ارائه کند. از سوی دیگر، معیارهای ثبت طرح های صنعتی و ارزیابی آن ها در قانون، به حدی مبهم و نارسا بود که آیین نامه اجرایی را هم به ورود به حیطه قانونگذاری ناچار کرد تا بتواند با افزودن احکامی بدیع، از میزان چالش های حقوقی در این زمینه بکاهد. در این مقاله، به منظور تقلیل معایب قانون فوق الذکر، پس از ارائه تعریفی جامع از طرح های صنعتی و تحلیل نقادانه قانون و مطالعه تطبیقی دیگر نظام های حقوقی، راهکارهایی از قبیل اتخاذ همزمان معیار جدید بودن و اصیل بودن در ثبت طرح صنعتی، تصریح به تعریف اصالت در قانون، اصلاح تعریف جدید بودن و... پیشنهاد شده است.
خلاصه ماشینی:
"از این مواد،آنچه جوهره حمایت از طراحان را تشکیل میدهد تعریف انتخاب شده برای طرح و معیارهای در نظر گرفته شده برای ثبت آن است؛اما آیا این تعریف و معیارهای مطرح شده،در راه حمایت از طرحهای صنعتی ایرانی مناسب است یا باید تغییراتی در آنها داده شود؟و در این راه مناسبترین تعریف و معیار در خصوص طرحهای صنعتی کدام است؟به نظر میرسد این قانون مانند سایر قوانینی که احکام مربوط به ماهیات جدید را وضع میکند،نواقصی داشته که یک حقوقدان نقاد نمیتواند به آسانی از کنار آنها عبور کند.
این نواقص که عمدتا به تعریف طرح و معیارهای ثبت طرح برمیگردد با توجه به مطالعه تطبیقی قانون ایران با سایر نظامهای حقوقی و نیز در نظر گرفتن رویه عملی ادارات مالکیت صنعتی به خوبی هویدا میشود که در این مقاله در دو بخش کلی به بررسی آنها و ارائه راهکار پرداخته شده است.
فرانسه با وجود این که از نظام مالکیت ادبی و هنری بسیار قوی برخوردار است،اما برای حمایت از طرحهای صنعتی از معیار اصلی این نظام استفاده نکرده،بلکه برعکس،در ماده 2-511 قانون مالکیت فکری خود،برای حمایت از طرحهای صنعتی،معیار جدید بودن را برگزیده و در بند سوم از ماده 511 به تعریف آن پرداخته است؛بدینصورت که:«طرحی جدید است که در تاریخ ثبت تقاضانامه ثبت یا در تاریخ حق تقدم،هیچ طرح یا مدل همانند آن افشا و آشکار نشده باشد.
وقتی گفته میشود طرح اصیل نباید کپی یا تقلید طرحهای موجود باشد و باید به طور مستقل توسط طراح پدید آمده باشد،سطح بالاتری از خلاقیت در مالکیت ادبی و هنری مورد نظر است و این امر به نفع طراحان اولیهای است که با صرف وقت و هزینه بسیار،طرحی را خلق میکنند و پس از آن،دیگران اجازه نمییابند تا با تغییری اندک و جزئی،آن طرح را به نفع خود به ثبت برسانند."