چکیده:
امروزه در عرف پزشکی مرسوم اسث که بارجوع بیمار به پزشک برای درمان و به ویژه در
درمانهایی که مستلزم عمل جراحی بیمار با اولیای او باید برائتنامه تنظیم شده را امضا
کنند تا بیمار را درمان کند؛ زیرا جز در موارد فوری» برائت تنها وسیله معافیت پزشک
حاذق و ماهر از مسئولیت است و بدیهی است که پزشک از اخذ آن،صرف نظر نکند. با این
همه، مراکز درمانی و بیمازستانها به احذ برائت بسنده نمیکنند و در عمل رضایتنامهای هم از
بیمار گرفته میشود که گویا رضایتنامه، ناظر به معافیت از مسئولیت کیفری و برائتنامه، ناظر
به معافیت از مسئولیت مدنی پزشک حاذق و ماهر است. بدین ترتیب باید دید که شرط برائت با
برائت از چه جایگاهی برخوردار است؛ آ یا میتوان به اعتبار و صحت آن باور داشت وآن را
موثر دانست و آیا احذ برائت به معنای آن است که پزشک حاذق و ماهر از مسئولیت مدنی و یا
کیفری معاف میگردد و به هیچ وجه مسئول شناخته نمیشود؟ آیا صرف اخذ برائت از
بیمار یا اولیای وی، برای معافیت کافی است و نیازی به اخذ مجدد رضایتنامه نیست؟
Nowadays, it is popular in medical practice that when a patient refers to a physician to be cured (in particular if it requires surgical operations), the patient or her/his relatives have to sign a formal letter of clearance and then the physician will begin to treat the patient; for, except in emergency cases, such letter of clearance is the proficient physician's only means to be cleared of responsibilities; and, evidently, the physician will not ignore it. Nevertheless, medical centers and hospitals do not suffice to take only such letters of clearance; but rather, they take a letter of consent as well which clears the physician of penal responsibility while the letter of clearance clears her/him of civil responsibility. Thus, it should be found that what the value of condition of clearance or letter of clearance is. May one believe in its authenticity and correctness, and may it be effective? Does taking a letter of clearance mean that a proficient physician is cleared of civil and/or penal responsibility? Does it mean that she/he is not responsible at all? Finally is it sufficient to merely take a letter of clearance from the patient or her/his relatives and no letter ofconsent is needed?
خلاصه ماشینی:
اکنون پرسش این است که آیا پزشک حاذق و ماهر میتواند پیش از درمان در ضمن قرارداد معالجه،مسئول نبودن خود درمقابل خصارتهای احتمالی ناشی از درمان را شرط کند و یا در قالب یک قرارداد خصوصی مستقل،عدم مسئولیت خود را تنظیم کند و بر فرض که چنین شرطی یا قراردادی صحیح و معتبر دانسته شود،آیا باوجود آن،پزشک حاذق و ماهری که با رعایت اصول علمی و ضوابط فنی،بیمار را درمان کرده و دراثر درمان،بیمار جان سپرده یا خسارت دیده؛از مسئولیت معاف میگردد و بیمار درصورتیکه متحمل خسارتی شود،حق مطالبه آن را از پزشک نخواهد داشت و بالأخره اینکه شرط برائت چه آثاری بهدنبال دارد؟ 1.
مسئولیت پزشک حاذق و ماهر درست است که پزشک میتواند با اخذ برائت،مسئولیت خود را درقبال بروز خسارات آینده از بین ببرد و از مسئولیت معاف شود،ولی این بدان معنا نیست که او در پناه شرط برائت میتواند به عمد به بیمار،خسارتی وارد آورد؛زیرا نظم عمومی برنمیتابد که افراد در پناه نهادی قانونی چون برائت،آزادانه بههمنوع نیازمند خود زیان برسانند و اخلاق نیز حکم میکند،چنانچه پزشک به عمد مرتکب خطایی شود و به بیمار زیانی برساند،مسئول است و باید آن را جبران کند و پزشک نمیتواند از حق خود سوءاستفاده کند(اصل 40 قانون اساسی)و با اخذ برائت،سلامتی بیمار را به مخاطره اندازد؛بنابراین درصورتیکه پزشک در پناه برائت به عمد خسارتی به بیمار وارد&%02714SOHG027G% آورد،شرط برائت آن را دربر نمیگیرد و از مسئولیت معاف نمیسازد و چنین شرطی که پوششی برای ارتکاب تقصیری عمدی است؛به علت برخورد با نظم عمومی و اخلاق حسنه باطل است«ماده 975 ق.