چکیده:
شناخت ماهیت و چیستی زبان به دلیل پیچیدگی و گستردگی آن امری دشوار است و از دیرباز ذهن دانشمندان را به خود مشغول کرده است. فارابی، با اطلاق «علم اللسان» بر همه علوم زبانی، نخستین بار ترتیب علوم زبانی را در یک نظام واحد فراهم کرد. فارابی در بیان جایگاه زبان و منطق می گوید: «جایگاه منطق در ارتباط با عقل چون مرتبه و جایگاه دستور زبان است در ارتباط با زبان». در فصل اول کتاب احصاء العلوم، به مسائل زبان و زبان شناسی پرداخته شده است. مباحث فارابی بیش تر ناظر بر همگانی های زبان است و به زبان خاصی اشاره ندارد. در این مقاله، نگارنده کوشش نموده است تا ضمن بررسی دیدگاه فارابی در خصوص مسائل زبانی، جایگاه او را در تبیین این موضوع بررسی و نیز نقش و تاثیر او در مسائل زبان شناختی را مشخص کند.
Because of the language complexity، knowing the nature of it is very difficult. During the centuries، the Scientists، philosophers and researchers have thought about the language problems. The whole knowledge of the language was called “elmal-lesan” by Farabe. Also، Farabe talks about the relation between language and logic. He says، the place of logic in relation with the reason is the same as the place of grammar in relation with language. In the first chapter of his book (ehsa-alolum)، Farabe has discussed the language and linguistics. His talks is based on language universals.
In this essay، the author has tried to study Farabe’s point of view about language and linguistics; and also، he tries to determine Farabe’s role on the study of language.
خلاصه ماشینی:
اما، پیش از طرح آرای او، باید به دو پرسش پاسخ داد: اول آن که عصر فارابی چرا پژوهش نامۀ انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی، سال دوازدهم ، شمارة اول ، بهار و تابستان ١٣٩١ به عصر فارابی گری (the age of Farabism) شهرت یافته است ؟ و دوم این کـه فـارابی کـه بود؟ چه کرد؟ و چه تأثیری در حوزه های مطالعات زبانی از خود باقی گذاشـت ؟ چـر کـه تأثیر او در حوزٔە فلسفه بر همگان آشکار است و او را آغازگر فلسفۀ اسلامی می دانند.
پژوهش نامۀ انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی، سال دوازدهم ، شمارة اول ، بهار و تابستان ١٣٩١ داوری ، در کتاب فارابی مؤسس فلسفۀ اسـلامی، موضـوع انتسـاب فـارابی بـه فلسـفۀ اسلامی را بررسی و اشاره می کند که فارابی مؤسس فلسفۀ اسلامی است و چنین می گوید: اگر گفته شود که ارسطو واضع و مدون منطـق اسـت و علـوم را مرتـب و مـنظم کـرده و موضوع و مسائل هریک را معین کرده است ، فارابی ، هم چنان کـه تـاکنون نشـان داده ایـم ، نه تنها علوم را طبقه بندی می کند و علوم اسلامی را در طبقه بندی خود می آورد، بلکه بر تمام این علوم صورت منطقی و برهانی می دهد.
١ علم الفاظ مفرد معنی دار بنا به نظر متیوس (Matthews)، واژه شناسی بررسـی صـورت واژگـان از نظـر کـاربرد و پژوهش نامۀ انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی، سال دوازدهم ، شمارة اول ، بهار و تابستان ١٣٩١ ساختار است .