چکیده:
در ادبیات سیاسی و حقوقی دولت مدرن در جهان معاصرء حقوق و امتیازات
اتباع و شهروندان از جایگاهی ممتاز برخوردار است. نگاهی تاریخی به روند
تحول و تطور حقوق شهروندی در جوامع بشری از دیرباز تاگنون و بررسی
آموزههای مکاتب مختلف سیاسی و حقوقی و همچنین ادبیات مذهبی, سیر
تحول این مفهوم و شاخصها و مژلفههای جدید آن را در آموزههای حقوق
و سیاسی تا حدودی روشن و تبیین مینماید. ظهور قوانین اساسی
کشورهای غربی که دست آورد مهم تحدید قدرت سیاسی و برچیده شدن پا
کمرنگ شدن نظامهای سیاسی خودکامه است نقطه عطف مهمی در نهادینه
کردن و به رسمیت شتاختن حقوق و امتیازات شهروندی است. در کشور ایران
به دنبال انقلاب مشروطه در یکصد سال پیش» در متمم قاتون اساسی مشروطه
بخش قابل توجهی از حقوق و امتیازات شهروندان مشخص و احصاء گردید. با
وقوع انقلاب اسلامی پس از هفت دهه از انقلاب مشروطیت, حقوق و امتیازات
اتباع به شکل مبسوطتری در قانون اساسی جمهوری اسلامیایران تبیین
گردید. نگاهی گذرا به سیر تحول امتیازات شهروندان و مآلا بررسی آموزههای
قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در این حوزه مدخلی جهت پرداختن به
این مقوله مهم در ساختار حقوقی و سیاسی جمهوری اسلامی ایران است.
خلاصه ماشینی:
"فصلنامه خط اول رهیافت انقلاب اسلامی سال سوم،شماره 8،بهار 1388 صفحه 3 تا 18 حقوق شهروندی با تأکید بر قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران دکتر سید محمدرضا احمدی طباطبائی عضو هیئت علمی دانشکده معارف اسلامی و علوم سیاسی دانشگاه امام صادق(ع) چکیده {IBدر ادبیات سیاسی و حقوقی دولت مدرن در جهان معاصر،حقوق و امتیازات اتباع و شهروندان از جایگاهی ممتاز برخوردار است.
در کشور ایران که یک قرن پیش شاهد انقلاب مشروطه جهت تحدید قدرت سیاسی و احیای حقوق و آزادیهای مشروع مدنی بود،اولین قانون اساسی مدون تنظیم و سپس در متمم آن ابواب بیشتری از جمله در حوزۀ حقوق و امتیازات شهروندی ملاحظه و تبویب شد.
در این نوشتار فارغ از ابعاد مختلف تحولات سیاسی-اجتماعی ایران در چند دهه گذشته،تلاش برای تبیین جایگاه حقوق شهروندی به دنبال انقلاب اسلامی بر اساس اصول مدون و مصوب در قانون اساسی است.
قانون اساسی مهمترین سند حقوقی در هر نظام سیاسی در جهان معاصر برای تبیین حقوق شهروندی است که این قاعده در مورد نظام اسلامی حاکم بر ایران پس از انقلاب نیز صادق است.
هر چند انقلاب فرانسه و تلاش انقلابیون در جهت برابری امتیازات و حقوق شهروندی و به هم ریختن سنتهای اجتماعی گذشته مورد انتقاد برخی قرار گرفت،اما مفاد این اعلامیه در قوانین اساسی بعدی فرانسه و دیگر قوانین اساسی اروپایی و سپس کشورهایی که با مبارزه با حکومتهای خودکامه و مطلقه به قانون اساسی به عنوان"میثاق ملی و عمومی"میان حکومت و شهروندان دست یافتند انعکاس یافت."