چکیده:
یکی از بسترهای اختلاف میان فریقین، روایات تفسیری است. این روایات در فهم قرآن و احکام کارایی دارد و نوع تعامل مسلمانان با این روایات، در شکل گیری باورهای ایشان و استخراج احکام شرعی، تاثیر بسزایی دارد. این میان تعامل اهل سنت با روایات اهل بیت اهمیتی دوچندان دارد؛ چراکه سخن اهل بیت، نزد شیعه بس مهم است؛ به گونه ای که هیچ برخورد مغرضانه ای با سخنان ایشان را برنمی تابند و از سویی، اهل سنت نیز جایگاه والای اهل بیت و شخصیت عظیم ایشان را می ستایند و لذا انتظار می رود در متون تفسیری خود به روایات ایشان، دست کم درحد روایات صحابه و تابعیان، توجه کنند. در این پژوهش سه تفسیر از مهم ترین تفاسیر اهل سنت جستجو و آمار مربوط به روایت های هر یک از امامان شیعه در این منابع به تفکیک، استخراج، و چگونگی تعامل این سه مفسر با روایات اهل بیت، تحلیل و ثابت شده است که این مفسران، در بهره برداری از روایات تفسیری اهل بیت، کارنامه درخشانی ندارند
خلاصه ماشینی:
"(طبری، 12/21) به نظر میرسد این روایت نیز خالی از اشکال نیست؛ چرا که روایات بسیاری در منابع سنی آمده است که منظور از شاهد را موارد دیگری از جمله جبرئیل یا امام علی (علیهالسلام) دانستهاند؛ خود طبری ذیل همین آیه مواردی مثل پیامبر، تصویر پیامبر و جبرئیل را به عنوان شاهدی که در این آیه از او سخن رفته، بیان کرده است.
(طبری، 14/145؛ ثعلبی، 6/270؛ حسکانی، 1/436-432) دلیل اینکه برداشت ابنکثیر ادعایی بلادلیل است، این است که سایر مفسران دقیقا برداشتی مخالف این دیدگاه از این روایات داشتهاند؛ برای نمونه حسکانی در تفسیر این آیه، پس از بیان روایاتی از قول ائمۀ اهلبیت مبنی بر اینکه «ما اهل ذکر هستیم»، به روایت «انا پانزده روایت از روایات ایشان را در کتاب خود آورده که از این میان تنها به دو مورد به گونۀ تأسیسی و به چهار مورد به گونۀ استشهادی استناد جسته است.
(نمودارهای 7 و 9) با نمونهای از روایات هر دسته آشنا میشویم: ابنکثیر در تفسیر خود با استناد به روایت زیر اقدام به استدلال کرده است: «عن علی بن ابیطالب رضی الله عنه أنه قال: «الشطرنج من المیسر»، رواه ابنأبیحاتم، عن أبیه عن عیسی بن مرحوم، عن حاتم، عن جعفر بن محمد، عن أبیه، عن علی به»."