چکیده:
این مقاله سعی دارد تا امکانات بالقوه صادراتی و وارداتی ایران با کشورهای آسیای
مرکزی و قفقاز را در زمینه محصولات منتخب کشاورزی شناسایی نماید تا براساس این
ظرفیتهای بالقوه، زمینههای مبادلات را تعیین و مورد بررسی قرار دهد.بدین منظور، پس از مقدمه، موقعیت جماهیر آسیای مرکزی و قفقاز در تجارت جهانی
کشاورزی و مواد غذایی طی سالهای 95-1992مورد مطالعه قرار گرفته است و در بخش دوم با
انتخاب بیست قلم کالا از محصولات کشاورزی، به بررسی وضعیت تولید و تجارت محصولات
مذکور از نقطه نظر مازاد و کسری تجاری کالایی در یکایک کشورها پرداخته شده است تا
همکاری و امکان مبادله کالایی مواد غذایی ایران با این گروه از کشورها مورد شناسایی
قرار گیرد.در بخش سوم مقاله، کوشش به عمل آمده است تا با تعیین آن دسته از محصولات کشاورزی
که ایران و هر یک از این کشورها دارای مزیت نسبی آشکار شده بالاتری هستند، ظرفیتهای
بالقوه صادراتی و وارداتی این گروه کشورها با ایران مشخص و با استفاده از روش ساده
محاسبه ظرفیتهای بالقوه تجاری، نحوه استفاده بالفعل از این ظرفیتها تعیین شود.در آخر، ملاحظات پایانی و توصیههای سیاستی ارایه میگردد.
خلاصه ماشینی:
"بدین منظور، پس از مقدمه، موقعیت جماهیر آسیای مرکزی و قفقاز در تجارت جهانی کشاورزی و مواد غذایی طی سالهای 95-1992مورد مطالعه قرار گرفته است و در بخش دوم با انتخاب بیست قلم کالا از محصولات کشاورزی، به بررسی وضعیت تولید و تجارت محصولات مذکور از نقطه نظر مازاد و کسری تجاری کالایی در یکایک کشورها پرداخته شده است تا همکاری و امکان مبادله کالایی مواد غذایی ایران با این گروه از کشورها مورد شناسایی قرار گیرد.
ذیلا ظرفیت بالقوه صادراتی کالای ایران به هر یک از این کشورها و نحوه استفاده از آنها به دست داده میشود و خاطر نشان میگردد که کالاهای منتخب، کالاهایی هستند که ایران در آنها از مزیت نسبی آشکار بالایی برخوردار است و مقدار آن بیش از کشور شریک تجاری است و آن کشورها نیز از ایران کمابیش در زمینه این کالاها واردات نیز داشتهاند.
الف-آذربایجان ظرفیت بالقوه صادرات ایران به آذربایجان در 5 قلم کالای تخم پرندگان، حبوبات، پیاز، سیب زمینی و خرما معادل 801/4 میلیون دلار طی دوره زمانی 95-1993 برآورده شده است که مقدار استفاده شده از این ظرفیت، حدود 772/3 میلیون دلار بوده است و از ظرفیت بالقوه صادراتی ایران به این کشور در مورد کالاهای مزبور به ارزش 885/2 میلیون دلار، استفاده نشده میباشد.
ب. از بعد واردات:نتیجه بررسی حاکی از آن است که در بسیاری از موارد، کشورهای مورد مطالعه از ظرفیتهای صادراتی خود به ایران استفاده مطلوب به عمل نیاوردهاند و ایران میتواند توتون، پنبه، روغن، گندم، پنیر، کره، برنج و گوشت را از این کشورها(البته بسته به ساختار مزیت نسبی آشکار شده هر کشور و وجود ظرفیت)وارد نماید."