چکیده:
سالها است که حقوق مالکیت ادبی و هنری در مسیر پیشرفت علـم و فرهنـگ ملـی، حیـاتی و اساسی تلقی می شودو در این راستا، مولفین و هنرمندان بر کرسی با شکوهی تکیه مـی زننـد که همگان را وامدار رخصت خود می کنند؛ اما اکنون ، حرکت پر شتاب علم ، جریان انحصاری حقوق را تحـت الـشعاع قـرار داده اسـت و در ایـن راسـتا، قراردادهـایی بـه منـصه ظهـور رسیده اند که با تغییر شگرف مسیر حقوق مالکیت ادبی و هنری، همچون نقابی بـر سـیمای آن می نشینند. این تغییرات در مسیر موارنه جامعه و مالکان آثار شکل گرفتـه و جولانگـاهی بـس گسترده یافته است . این مقاله تلاش خواهد کرد ضمن مطالعه این جریان جدید، به واکـاویآن مبادرت و پیشنهادات مقتضی را ارائه کند.
خلاصه ماشینی:
لـذا، شايد بتوان انديشيد که اين انتقال ، مانعي در مسير پيشرفت تلقي ميشود زيرا بـراي اسـتفاده از اثر بايد قراردادهاي مجوز بهره برداري را منعقد کردو ناگزير در برابر شرايط مالک تميکن کرد و يا در صورت غلبه بر موانع فني در مسير استفاده غيرقـانوني قـرار گرفـت کـه ايـن امـر نيـز ميتواندبه مسئوليت هاي حقوقي و کيفري منتهي مـي شـود.
از ديـدگاه مـصرف کنندگان ، اين مجوزها، مجوزهاي کپي لفت هستندکه در برابر مجوزهاي بهره بـرداري حقـوق مالکيت ادبي و هنري به منصه ظهورميرسندکه البته همانطورکه اشاره شد با عنـاوين متعـدد روانه بازارميشوند؛ اما قادر است حقوق متقني را در اصلاح و توزيع اثر فراهم کند.
٢. به طور کلي با توجه به تقسيم بندي سنتي حقوق پديدآورنده به حقوق مادي و معنوي بايد اشاره شود که در زمينـه حقـوق مادي، حق خلق اثر اشتقاقي و توزيع اثر از مهم ترين حقوقي هستند که بوسيله مالک اثر به ديگران اعطامي شود امـا در زمينـه حقوق معنوي نيز با اعطاي حق اصلاح ، مصرف کننده به حق معنوي تماميت اثـر ورود مـينمايـدو بـه جـرح و تعـديل اثـر ميپردازد اما معمولا در همه قراردادهاي کپي لفت ، حفظ حرمت نام مولف حفظ ميگرددو شايد بتوان گفت ايـن تنهـا حقـي است که براي مولف باقي خواهد ماند.
در اين ميان ، دوسازو کار مطرح است :اول آنکه آثـاري کـه در گذشته در قلمرو عمومي بوده اسـت (The Public Domain Dedication) بـه جامعـه اهـداءشـود (٢٠١٠,Creative Commons, Identify a Public Domain Work))؛و دوم اينکه قرارداد مجوز بهره برداري منعقدشود تا امکان صرفنظر کردن دارنده حق از همه حقـوقي کـه بـه موجـب قـانون حقوق مالکيت ادبي و هنري براي وي مقرر مـي شـود، فـراهم آيـد( Creative Commons, CCo .