چکیده:
در سال های گذشته،بسیاری ازاتباع بیگانه به صورت غیرمجاز به ایران وارد شدند وبرخی از آنان با زنان ایرانی ازدواج های غیرقانونی داشته، صاحب فرزندانی شده اند. بازگشت تعدادی از این اتباع بیگانه به کشورهای خود، همسران ایرانی این افراد درایران راباکودکان بی سرپرست و فاقد شناسنامه و هرگونه اوراق هویتی روبه رو ساخته است که در اصطلاح از آن با عنوان «کودکان بی هویت» نام برده می شود.در قانون «تعیین تکلیف تابعیت فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی» مصوب 1385 نیز تا رسیدن این کودکان به سن هجده سالگی هیچ گونه تدبیر حمایتی برای آنان پیش بینی نشده است. تعیین مهلت برای اتباع بیگانه دارای ورود غیرمجاز برای ثبت نام و گرفتن مدرک لازم برای تبدیل به وضعیت پناهنده یا آواره مجاز،اعطای تابعیت ایرانی به زوج خارجییا تسهیل در اعطای تابعیت به آنان از جمله راه حل هایی است که می توان مورد استفاده قرار داد، ولی به نظر می رسد راه حل اصلی را باید به قانونگذارواگذار کرد تا با ایجاد تغییراتی در قانون مدنی و حفظ تابعیت ایرانی برای زنان ایرانیـ در صورت ازدواج با اتباع خارجی ـ و توسعه سیستم خون به مادران ایرانی، مانع از به وجودآمدنکودکان بی هویت شود. تحقیق حاضر می کوشد پس از تبیین مفهوم کودکان بی هویت، علل پیدایش این کودکان را بررسیکند وراهکارهای پیشنهادی برای جلوگیری از این پدیده را ارائه دهد.
In the recent years، many foreign nationals entered Iran illegally، some of them married Iranian women illegally، and children were born to them.
Some of these foreigner nationals returned to their countries; and their Iranian wives have found themselves faced by the problem of children without identity cards. These children are called children without identity. To solve this problem، an act called "the Act to Determine the Citizenship Status of Children Resulted from Marriage between Iranian Women and Foreign Men" was enacted. As long as these children are not 18 years old، however، this Act has no efficiency; and till then، no supportive measure has been considered for them. Specifying a deadline for the foreigner nationals to register and obtain necessary documents to change their status to that of an allowed refugee or homeless man، granting Iranian citizenship to such "foreign" parents، or granting citizenship to them more easily are among solutions which may be employed. It seems، however، that finding of the main solution should be left to the legislator، so that، through some changes made in the Civil Law، while protecting Iranian citizenship of the Iranian women- if they marry foreign men- and developing the blood system to Iranian mother،
he may prevent the problem of children without identity. Such an arrangement seems to be consistent with the Articles 41 and 42 of the Constitution. The present study will، at first، explain the concept of children without identity، and then goes to discuss the reasons behind emergence of such children، and provide some ways to prevent this phenomenon.
خلاصه ماشینی:
"تعیین مهلت برای اتباع بیگانه دارایورود غیر مجاز برای ثبت نام و گرفتن مدرک لازم برای تبدیل به وضعیت پناهنده یا آوارۀ مجاز،اعطای تابعیت ایرانی به زوج خارجی یا تسهیل در اعطای تابعیت به آنان از جمله راه حلهایی استکه میتوان مورد استفاده قرار داد،ولی به نظر میرسد راه حل اصلی را باید به قانونگذار واگذارکرد تا با ایجاد تغییراتی در قانون مدنی و حفظ تابعیت ایرانی برای زنان ایرانی-در صورت ازدواجبا اتباع خارجی-و توسعۀ سیستم خون به مادران ایرانی،مانع از به وجود آمدن کودکان بیهویتشود.
2. کسانی که پدر آنها ایرانی است اعم از اینکه در ایران یا در خارجه متولدشده باشند»؛بنا بر این فرزندان زن ایرانی که به واسطه ازدواج با مرد خارجی تابعیتایرانی خود را از دست دادهاند،{o*o}از داشتن شناسنامه ایرانی محروم خواهند شد و تبعهکشور متبوع پدر محسوب میشوند،پس انتقال تابعیت فقط از راه پدر یکی از عواملشکلگیری کودکان بیهویت است؛ثالثا،این کودکان بر اساس بند 5 ماده 976 قانونمدنی در صورت قانونی بودن ورود پدرشان به کشور ایران در سن هجده سالگیمیتوانند شناسنامه ایرانی دریافت کنند؛{o**o}بنا بر این سومین عامل،تعیین سقف زمانیبرای کسب تابعیت ایرانی در سن هجده سالگی است و مشکل برای سن کمتر،پابر جاست.
چنین کودکانی به دلیل اینکه پناهنده یا آواره نیز شناخته نمیشوند،حتیدر برنامههای صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل نیز مورد حمایت واقع نشدهاند؛بنا بر این تبدیل وضعیت غیر قانونی پدران این کودکان از وضعیت اتباع غیر مجاز بهوضعیت قانونی،اعطای تابعیت ایرانی به زوج خارجی یا تسهیل در اعطای تابعیت بهآنان از جمله راه حلهایی است که میتوان مورد استفاده قرار داد،ولی به نظر میرسد راه حل اصلی ایجاد تغییرات در قانون مدنی است که بر اساس آن حفظ تابعیت ایرانیبرای زنان ایرانی در صورت ازدواج با اتباع خارجی و توسعه سیستم خون به مادرانایرانی پیشبینی و از این راه از ایجاد کودکان بیهویت جلوگیری شود."