چکیده:
تجاری سازی فناوری های توسعه یافته در موسسات تحقیقاتی دولتی، نقش بی بدیلی در توسعه نظام ملی نوآوری کشورها و افزایش سطح رفاه در جوامع مختلف بازی می کند چراکه در صورت تجاری نشدن فناوری های توسعه یافته در مراکز تحقیقاتی مختلف جهان، شاید بسیاری از فناوری هایی که امروزه از آنها به راحتی در زندگی روزمره استفاده می شود، در دسترس نبودند و حتی تصور استفاده از آنها در ذهن ها نمی گنجید. با نگاهی گذرا به عملکرد موسسات تحقیقاتی دولتی می توان دریافت که علی رغم توانمندی های فراوان در توسعه فناوری، بسیاری از آنها در امر تجاری سازی فناوری ناموفق عمل می نمایند. از این رو، در این مقاله تلاش شده تا پس از مروری گذرا بر پیشینه تحقیق و طبقه بندی برخی از الگوهای تجاری سازی ارایه شده در حوزه مدیریت فناوری، با انجام شش مطالعه موردی در دو پژوهشگاه دولتی کشور، الگویی برای تجاری سازی فناوری در موسسات تحقیقاتی دولتی ارایه شود. نتایج حاصل از این مطالعه نشان می دهد که فرآیند تجاری سازی فناوری در پژوهشگاه های دولتی دارای شش مرحله اصلی و چهارده مرحله فرعی یا گام تجاری سازی می باشد که این گام ها در درون مراحل اصلی قرار داشته و به ترتیب طی می شوند. علاوه براین، در طی هر گام تجاری سازی، امکان انجام هشت فعالیت وجود دارد که در این بین، فعالیت های توسعه و مستندسازی فناوری، مذاکره و لابی گری با ذی نفعان و نیز هماهنگی و اتخاذ تصمیم از اهمیت بسیار بیشتری نسبت به سایر فعالیت ها برخوردار هستند.
This paper provides a model for technology commercialization in public research organizations by conducting six case studies in two public research institutions in Iran. The results of these studies showed that the process of technology commercialization in public research organizations has six main phases with fourteen ancillary steps. The commercializations were accomplished by the steps within the main phases and proceeded sequentially. During fulfillment of each step، moreover، it is likely that the eight activities are performed. In the model، technology development and documentation، negotiating and lobbying with stakeholders and coordination and decision making are the most important activities in comparison with other five activities.
خلاصه ماشینی:
"البته باید در نظر داشت که فرآیند تجاریسازی فناوری،فرایندی بسیار پرخطر،زمانبر و هزینهبر است به طوری کهتحقیقات استیونز و برلی{o1o}در سال 1997 نشان داده که از هر3000 ایده خامی که در جایی نیز نوشته نشده،تنها یک ایدهبه صورت موفق در بازار تجاریسازی میشود!از سوی دیگرگزارش سال 2003 انجمن بینالمللی مدیران فناوریدانشگاهی{o2o}در خصوص امتیاز فناوری واگذار شده نشانصرف 2 میلیون دلار هزینه فعالیتهای تحقیقاتی دانشگاهیدر دانشگاههای ایلات متحده بوده،از هر5 میلیون دلار هزینه{o(1)- yelruB dna snevetS o} {o(2)- )MTUA(sreganaM ygolonhceT ytisrevinU fo noitaicossA o} در حوزه تحقیقات،یک تقاضانامه ثبت اختراع در اداره اختراعو علامت تجاری ایالات متحده برایش پرونده تشکیل شدهاست و هرانتقال فناوری و یا موافقتنامه اعطای امتیاز که بهاجرا درآمده است حاصل صرف 8/5 میلیون دلار هزینه درحوزه تحقیقات بوده است4.
براساس مقایسه مطالعات موردی با منابع موضوع میتوانمراحل طیشده در فرآیند تجاریسازی پژوهشگاههای دولتیرا به این شیوه تحلیل نمود: *مرحله اول اصلی تجاریسازی:شامل گامهای اجراییشناسایی ایده،ارزیابی ایده و مفهومسازی ایده یا فناوریدر قالب پروپوزال تحقیق *تصمیمگیری مدیریت سازمان در خصوص اجرای(یاعدم اجرای)تحقیق در سازمان *مرحله دوم اصلی تجاریسازی:شامل گامهای اجرایتحقیق،ساخت نمونه اولیه و ارزیابی نمونه اولیه *تصمیمگیری مدیریت سازمان در خصوص نحوهتجاریسازی فناوری(تدوین استراتژی تجاریسازیفناوری) *مرحله سوم تجاریسازی:شامل گامهای اجرایی افزایشمقیاس تولید،بازنگری تولید محصول و تولید انبوه *مرحله چهارم تجاریسازی:شامل فروش و بهبودمستمر محصول و ارایه خدمات پس از فروش بهمشتری با نگاهی به پیشینه موضوع و به منظور واژهگزینی مناسببرای 4 مرحله اصلی تجاریسازی،مشخص میشود که ازآنجایی که الگوهای مورد بررسی در بخش بررسی منابعتحقیق تقریبا همگی برای تجاریسازی در بخش خصوصی ونیز توسعه محصول،از سوی نویسندگان ارایه شدهاند،مراحلاصلی تجاریسازی را به سه بخش خلق یا شکلدهی به ایده(نوآوری از خط مقدم{o1o})،توسعه محصول جدید وتجاریسازی(نظیر الگوی دپی و همکاران و یا وایت و گالاهر)تقسیم کردهاند."