چکیده:
<P>مهمترین کارکرد نماز،ویژگی تربیتی و روانشناختی2آن میباشد.روانشناسان مسلمان و مربیان تربیتی،همواره،ادعا میکنند که نماز نقش مؤثری در تغییر رفتار یا حالات نامطلوب به مطلوب دارد،آدمی را از فساد و منکر باز میدارد،ناهنجاریهای اجتماعی را کاهش میدهد و...،ولی کمتر درصدد پاسخ به این پرسش برآمدهاند که به راستی چگونه ممکن است این اتفاق رخ دهد؟اصول و شیوههای آن چیست؟این رویداد براساس چه سازوکاری اتفاق میافتد؟آیا بین این دو(نماز و ترک منکرات)رابطهی علی و معلولی وجود دارد یا رابطهی آنها از نوع دیگری است؟نماز چه تأثیرات عینی روانشناختی و تربیتی بر انسان دارد و چه نیرویی در آن نهفته است که رفتار انسانها را از نامطلوب به مطلوب تغییر میدهد؟این پرسشها و دهها پرسش دیگر،به پاسخ روشن نیاز دارد و نوشتار حاضر قصد دارد زمینه پاسخ به این سوالات را فراهم کند</P>
خلاصه ماشینی:
"البته تمام اهداف نماز در موارد مزبور خلاصه میشود،بلکه اهدافی از قبیل دمیدن روح عبودیت،برقراری رابطه با معبود هستی،زدودن زنگارهای شرک از جان و روان آدمی نیز عاید نمازگزاران میشوند؛به تعبیر روشنتر،اسلام،که هدف اساسیاش انسانسازی است،از اهداف و اصولی پیروی میکند که انسان را برای رسیدن به نتایج مورد نظر یاری دهد و نتیجهی نهایی به دست نخواهد آمد،مگر این که برای رسیدن به آن اهداف،شیوهها تعیین و فراری آدمیان گذاشته شوند.
در باب تأثیرات کمی نماز بر زندگانی انسان نیز بیان این سخن رواست که ارتقای کیفیت،موجب افزایش کمیت خواهد شد،بدان معنا که به هر میزان آدمی توفیق یابد خود را از افسردگی و اضطراب رهایی بخشد،موجب افزایش عمر خود شده است.
قرآن کریم با تعابیری از قبیل«رین» (کلا بل ران علی قلوبهم) ،2«زیغ» (فی قلوبهم زیغ) 3و«مرض» (فی قلوبهم مرض) ،4ابتلای آدمی به آفات روانی،اخلاقی،و از سوی دیگر،با تعابیری از قبیل«قلب سلیم» (الا من اتی الله بقلب سلیم) 5امکان سلامت قلب آدمی را از بیماری تأکید میکند،پرسشی در اینجا مطرح میشود:منشأ بیماری اخلاقی انسانها چیست؟به بیان دیگر،چرا انسانها با از دست دادن سلامت قلب-که تعبیر دیگری از روح است-به آفاتی از این قبیل مبتلا میشوند؟آیا برای رهایی از این آفات میتوان راهی یافت یا نه؟ به اعتقاد علمای اخلاق،ریشهی این بیماریها و رذایل اخلاقی،قطع یا ضعف رابطهی انسانها با خدای متعال است؛بنابراین،تنها راه رهایی از این بیماریها،برقراری رابطهی قوی با خدای متعال و استمداد از محضر قدسی میباشد."